اثر نیتریک اکسید بر رشد و تولید استویوزید در کشت بافت گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni)

نیتریک اکسید در بسیاری از سیستم های زنده در پدیده ترارسانی علامت و در فرآیندهای مختلف فیزیولوژیک ، پاتوفیزیولوژیک و همچنین القای تولید متابولیتهای ثانویه دخالت می نماید. از طرفی گیاه استویا به عنوان شیرین کننده طبیعی در محصولات غذایی به ویژه برای استفاده افراد دارای اضافه وزن و مبتلا به دیابت دارای اهمیت زیادی است . از این رو در این پژوهش اثر نیتریک اکسید بر استویا در سیستم کشت بافت مورد مطالعه قرار گرفت . آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی در ۳ تکرار و ۴ سطح از سدیم نیتروپروساید (منبع تولیدکننده نیتریک اکسید) با غلظت های ۰، ۰۶۲۵/۰، ۱۲۵/۰ و ۲۵/۰ میلی مولار انجام شد. نتایج نشان داد که نیتریک اکسید موجب کاهش رشد بصورت وزنتر و همچنین میزان کلروفیل کل و کارتنوییدها شد. ظرفیت انتی اکسیدانی با افزایش غلظت نیتریک اکسید تا ۰۶۲۵/۰ میلی مولار بصورت معنی داری در مقایسه با شاهد افزایش یافت ولی در غلظتهای بالاتر، این شاخص کاهش نشان داد. در تمامی غلظت های نیتریک اکسید افزایش معنی داری در فعالیت آنزیم فنیل -آلانین آمونیالیاز (PAL) نسبت به کشت شاهد مشاهده گردید. همچنین نیتریک اکسید در غلظت های ۰۶۲۵/۰ و ۱۲۵/۰ میلی -مولار سبب افزایش معنی دار در میزان استویوزید در نمونه های تیمار شده نسبت به نمونه شاهد شد. اما در غلظت ۲۵/۰ میلی مولار نسبت به نمونه شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. بیشترین محتوای استویوزید با مقدار ۷/۲۰۰ میلی گرم در لیتر در کشت تیمار شده با ۰۶۲۵/۰ میلی مولار نیتریک اکسید اندازهگیری شد. با توجه به نتایج این تحقیق بنظر میرسد نیتریک اکسید با القای پاسخهای دفاعی ، باعث افزایش تولید استویوزید گردید.

کلیدواژه ها:

استویا ، نیتریک اکسید ، الیسیتور ، متابولیت ثانویه ، کشت بافت