پیامدهای خلا حضور ایالات متحده آمریکا در غرب آسیا بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی: الگوی همکاری سازنده یا رقابت مخرب

تغییر در اولویت های راهبردی ایالات متحده و تغییر جهت ژئوپلتیک واشنگتن به سمت منطقه هند-آرام با هدف مهار چین، سبب کاهش اهمیت و به تبع آن، کاهش حضور ایالات متحده در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا شده است. این تحول، فضا را برای نقش آفرینی دیگر قدرت های بزرگ از جمله روسیه و چین، مهیا کرده و به دنبال آن، سیاست منطقه­ای جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به عنوان دو قدرت منطقه ای رقیب را تحت تاثیر قرار داده است. در واکنش به این شرایط جدید، ریاض راهبرد تنوع بخشی به شرکای امنیتی­اش (و همزمان تلاش برای اخذ تضمین های امنیتی از ایالات متحده) را در پیش گرفته است و در این راستا، حتی گزینه ای چون عادی سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی نیز، بیش از پیش قوت می­گیرد. در سوی دیگر اما ایران، که سیاست منطقه ای اش همواره حول محور مقاومت با حضور خارجی (مشخصا ایالات متحده) در منطقه، تعریف شده است، اکنون با یک تناقض راهبردی مواجه شده است، چرا که این بار این روسیه و چین متحد ایران هستند که به دنبال افزایش نفوذ در منطقه خاورمیانه هستند. در چنین فضایی، عامل تمایل همزمان ایالات متحده آمریکا، چین و دیگر قدرت های فرامنطقه ای فعال در منطقه به ایجاد توازن میان تهران و ریاض و همزمان، عامل تمایل دو طرف به مدیریت تهدید دیگری، در عین پرهیز از نپذیرفتن نقش مسلط یکدیگر، دو عاملی هستند که میتوانند منجر به افزایش خوش بینی ها در رابطه با شکل گیری رقابت کنترل شده میان ایران و عربستان شوند.

کلیدواژه ها:

Islamic Republic of Iran ، Saudi Arabia ، United States of America ، Cooperation ، Competition ، Regional Power. ، جمهوری اسلامی ایران ، عربستان سعودی ، ایالات متحده ، رقابت ، همکاری ، قدرت منطقه ای.