مقایسه علائم جسمانی و روانشناختی اختلال علائم بدنی و سه نمود بالینی شناخت، عاطفه و رفتار آن در زنان و مردان مبتلا به اختلال علائم بدنی

مقدمه: اختلال علائم بدنی، اختلالی با علائم شایع جسمانی و افکار، احساسات و رفتارهای نامتناسب در مورد آن علائم، دارای تفاوت­ های گسترده جنسیتی در شیوع است که در پژوهش­ ها کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه علائم دردهای جسمانی (معیارهای A) و نمودهای بالینی علائم روانشناختی اختلال علائم بدنی (معیارهای B) یعنی شناخت، رفتار و عاطفه در زنان و مردان مبتلا به این اختلال بود. روش: این پژوهش از نوع توصیفی و علی- مقایسه ای بود. بدین منظور ۶۰ زن و ۳۰ مرد مبتلا از میان بیماران مبتلا به اختلال علائم بدنی ۱۸ تا ۶۰ ساله ایرانی در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ با تشخیص روانپزشک و به روش در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه مقیاس ۸ گویه ­ای علائم بدنی (۲۰۱۴) و اختلال علائم بدنی- مقیاس معیارهای B (۲۰۱۷) بود و جهت تحلیل داده­ ها، از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری با نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ استفاده شد. یافته­ ها: زنان دارای این اختلال، به طور کلی علائم روانشناختی بیشتری نسبت به مردان نشان دادند و در زیر مقیاس های روانشناختی، نمود عاطفه (۰/۰۰=P) و رفتار (۰/۰۰=P) در آن ها بیشتر دیده شد؛ اما در نمود شناخت (۰/۱۸=P) و شدت دردهای جسمانی (۰/۱۳=P) تفاوت معناداری بین زنان و مردان مشاهده نشد. نتیجه ­گیری: براساس پژوهش حاضر، یکی از عوامل تفاوت در شیوع می تواند ناشی از ابراز کمتر بیماری و نه ابتلای کمتر در مردان باشد. بررسی دلایل زیربنایی تفاوت در عاطفه و رفتار از علائم روان­شناختی، ازجمله دلایل فرهنگی، می تواند موضوع پژوهش های آتی باشد.

کلیدواژه ها:

Somatic symptom disorder ، Psychological factors ، Sex differences ، Cognitive ، Behavioral ، اختلال علائم بدنی ، ویژگی­ های روانشناختی ، تفاوت­ های جنسیتی ، شناخت ، رفتار