اثر هم زمان شوری و مکش ماتریک خاک بر میزان تبخیر و توزیع مجدد رطوبت و شوری در دو خاک با بافت متفاوت

افزایش روزافزون شوری، یکی از مشکلات اصلی زمین­های کشاورزی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می­باشد که نرخ تبخیر-تعرق زیادی دارند. هدف از این پژوهش بررسی اثر هم زمان شوری در پنج سطح ۲، ۴، ۸، ۱۶ و ۲۰ دسی زیمنس بر متر برای گندم و ۷/۰، ۲، ۴، ۶ و ۸ دسی زیمنس بر متر برای لوبیا، با مکش ماتریک در چهار سطح ۲، ۶، ۱۰ و ۳۳ کیلو پاسکال، بر نرخ تبخیر و توزیع مجدد رطوبت و شوری در دو خاک لوم شنی و لوم رسی بود که به صورتآزمایشفاکتوریلوباطرحپایهکاملاتصادفیباسه تکراربه­صورت کشت گلدانی اجرا شد. نتایج نشان داد تیمارهای شوری و مکش ماتریک به ویژه در خاک لوم رسی، روند تبخیر را با گذشت زمان تحت تاثیر قرار داده و این اثر در مکش­ها و شوری­های زیاد بیشتر بود. کمترین اثر شوری بر میزان تبخیر، در بیشترین سطح رطوبتی خاک مشاهده شد، زیرا به دلیل فراهمی آب، شوری نتوانست بر میزان تبخیر موثر باشد. به طوری که در مکش ماتریک ۲ کیلو پاسکال، نرخ تبخیر در همه سطوح شوری تقریبا یکسان بود و بیشترین میزان تبخیر را در تمام روزهای بعد از اعمال تیمار داشت. در روز پانزدهم بعد از اعمال تیمار و تحت مکش ۳۳ کیلو پاسکال، افزایش شوری از ۷/۰ تا ۲۰ دسی زیمنس بر متر، میزان تبخیر را ۱۹ درصد در هردو خاک کاهش داد. همچنین نتایج نشان داد که شوری عصاره اشباع خاک­هایی که تحت مکش ثابت ۱۰ کیلو پاسکال زهکشی شدند به صورت نمایی با کاهش رطوبت افزایش یافت و این روند در خاک لوم رسی به دلیل زیاد بودن نسبت بین میزان تبخیر به زهکشی این خاک در مقایسه با خاک لوم شنی، تغییرات بیشتری داشت. توزیع مجدد شوری با گذشت زمان در هر دو خاک و برای هر دو گیاه تقریبا یکسان و به صورت افزایشی بود. همچنین با گذشت زمان، کاهش رطوبت، مخصوصا در شوری­های پایین در خاک لوم رسی بیشتر از خاک لوم شنی بود. Simultaneous Effect of Soil Salinity and Matric Suction on Evaporation and Redistribution of Moisture and Salinity in Two Soils with Different Textures

کلیدواژه ها:

توزیع مجدد شوری ، توزیع مجدد رطوبت ، تبخیر ، زهکشی ، مکش ماتریک