مطالعه آزمایشگاهی تاثیر عوامل هیدرولیکی و هندسی تونل انتقال رسوب بر جریان و رسوب انتقال یافته

در چند دهه اخیر، هرچند سدسازی روند افزایشی داشته است، ولی متاسفانه اکثر این سدها در دوره بهره برداری با مشکل رسوب گذاری مواجه می باشند. به عنوان یک راه علمی می توان جهت رفع این مسئله به ساخت تونل های انتقال رسوب اشاره کرد. تونل ها کانال های انحرافی هستند که جریان حاوی رسوبات را از بالادست مخزن سد به پایین دست آن منتقل می نمایند. در این مطالعه آزمایشگاهی، تاثیر عرض کانال انحرافی بر میزان دبی و رسوب انحرافی به کانال فرعی بررسی شده است. در این راستا در سه عرض مختلف کانال انحرافی، متغیرهای عدد فرود جریان و عمق جریان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله از این تحقیق بیانگر آن است که افزایش عدد فرود به طور متوسط باعث کاهش ۲۰ درصدی دبی منحرف شده به کانال و کاهش ۴۴ درصدی رسوب منحرف شده به کانال فرعی می شود. از طرفی کاهش ۳۳ درصدی عرض کانال انحرافی می­تواند کاهش ۵/۸ درصدی دبی انحرافی به کانال فرعی را به دنبال داشته باشد و افزایش ۵۰ درصدی عرض کانال انحرافی می تواند در افزایش ۱۳ درصدی رسوب انحرافی به کانال فرعی موثر باشد. شاخص عملکرد بزرگ تر از ۱ بوده و از مقدار ۶/۱ الی ۷۷/۳ متغیر است و درنتیجه کانال انحرافی ۹۰ درجه عملکرد مناسبی در انتقال رسوب دارد. با کاهش عدد فرود و افزایش عمق جریان و با مقدار عرض بدون بعد کانال انحرافی برابر ۴۱/۰ می توان گزینه مطلوب در انتقال رسوب را فراهم نمود، به گونه ای که با کمترین میزان دبی انحرافی بیشترین مقدار رسوب منحرف شود.

کلیدواژه ها:

کانال انحرافی ، انتقال رسوب ، دبی انحرافی ، جریان ثانویه