مطالعه تطبیقی خویشکاری های اغواگری، فساد و رشک در دیوزنان متون کهن زرتشتی و زنان شاهنامه

ساختار اساطیری در فرهنگ ایرانی جلوه گر مفاهیم متعددی است، حضور زنان در این بین بارز و شکوفاست زنان باشخصیت های گوناگون در مفاهیم اساطیری کهن ایران نقش می پذیرند بارزترین این نقش ها نقش ایزدبانویی و دیوزنیاست . دیوزنان در متون کهن زرتشتی سرشار از خویشکاری های نستوده ای همچون اغواگری، فساد و رشک هستند.در شاهنامه فردوسی نیز زنانی ظاهر می شوند که در ویژگی های شخصیت پردازانه و اسطوره ای آنان این دیوزنان وخویشکاری های آنان حضوری دوباره دارند. پرسش اساسی پژوهش حاضر اینست که آیا میتوان دو پدیده ی دیو زنان وزنان شاهنامه را در خویشکاری های اغواگری، فساد و رشک مورد تطبیق و بررسی قرارداد؟ و هدف، تحلیل و تطبیق ایندو پدیده در خویشکاری های ذکر شده است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی با رویکرد تطبیقی و شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی است. با بررسی این خویشکاری ها در دیو زنان متون کهن و بروز ویژگی های شخصیتی مشابه در زنان شاهنامه میتوان به این نتیجه رسید که این دو پدیده قابل تطبیقند . دیوزنانی همچون جهیکا، ترومئیتی و اودگ که درجریان این پژوهش به عنوان نمونه انتخاب شده اند، در زنانی از شاهنامه همچون سودابه، گردآفرید، شیرین و روشنک تجلیمی یابند از این بین سودابه به عنوان سیاه ترین زن شاهنامه مهمترین تجلی جهیکا و اودگ در خویشکاری های اغواگری وفساد است. بعد از سودابه دیگر زنان منتخب از شاهنامه نیز در خویشکاری اغواگری تجلی جهیکا هستند. همچنین سودابه میتواند نخستین و مهمترین تجلی ترومئیتی در خویشکاری رشک باشد، علاوه بر سودابه، شیرین نیز تجلی دیگری از ترومئیتی در خویشکاری رشک است.

کلیدواژه ها:

دیو زنان ، زنان شاهنامه ، اغواگری ، فساد ، رشک