بررسی بهره وری اقتصادی محصولات کشاورزی استان سیستان و بلوچستان با رویکرد ردپای آب

مدیریت آب در بخش کشاورزی به­عنوان مهمترین مصرف­کننده آب ضروری است. ارزیابی مقدار آب واقعی مورد استفاده محصولات مختلف کشاورزی می­تواند در شناخت و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش مصرف آب کشاورزی بسیار موثر باشد. در این تحقیق جهت بررسی مقدار آب مورد مصرف محصولات تولیدی استان سیستان و بلوچستان از شاخص­های ردپای آب و شاخص تامین نسبی آب آبیاری استفاده شد. شاخص ردپای آب به­عنوان یک شاخص جامع نشان­دهنده مﻘدار واقعی آب مصرفی بر اساس شرایط و اقلیم هر منطﻘه میباشد. ردپای آب در چهار جزء ردپای آب سبز، آبی، خاکستری و سفید مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بهره­وری آب محصولات مختلف از دیدگاه اقتصادی بررسی شد. نتایج نشان داد در بین محصولات زراعی و باغی به­ترتیب گندم و پسته بالاترین ردپای آب سبز را داشتند. از نظر ردپای آبی، ذرت، انار و انگور دارای کمترین ردپای آبی بودند. از نظر ردپای آب خاکستری، گندم و پسته به­ترتیب بالاترین ردپای آب خاکستری را دارا بودند. از دیدگاه ردپای آب سفید نیز گندم و پسته بیشترین ردپای آب را داشتند. در مجموع ردپای آب، گندم از بین محصولات زراعی و پسته از محصولات باغی بالاترین ردپای آب را دارا بودند. از دیدگاه بهره­وری اقتصادی از بین محصولات زراعی، جو و گندم کمترین بهره­وری اقتصادی و ذرت خوشه­ای بیشترین بهره­وری اقتصادی را داشت. از محصولات باغی، موز با ۶۴/۲۵۶۲ هزار ریال بر متر مکعب بیشترین و پسته با ۴/۲۹ هزار ریال بر متر مکعب کمترین بهره­وری اقتصادی را دارا بودند. مقادیر شاخص تامین نسبی آب آبیاری بیشتر از یک به­دست آمد که نشان می­دهد تمامی محصولات بیش از اندازه آبیاری می­شوند. بنابراین با توجه به بالابودن ردپای آب در محصولات تولیدی استان بایستی اولویت کاشت محصولات در هر منطقه بر اساس ردپای آب مورد توجه قرار گیرد. همچنین جهت افزایش بهره­وری آب آبیاری از روش­های کم­آبیاری استفاده شود.

کلیدواژه ها:

بهره وری آب ، شاخص تامین نسبی آبیاری ، ردپای آب سفید