مدل بهینه مدیریت بهره برداری شبکه آبیاری با هدف سود بیشینه (مطالعه موردی: شبکه آبیاری قزوین)

با توجه به محدودیت منابع آب و ارزش آن در کشاورزی، تعیین الگوی کشت بهینه محصولات کشاورزی و برنامه ریزی آبیاری در شرایط کم­آبی حاکم بر حوضه های آبریز کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین تدوین و توسعه مدل الگوی بهینه کشت که قابلیت انعطاف پذیری در شرایط ترسالی و خشک سالی را دارا باشد، ضرورت می­یابد. هدف تحقیق تهیه مدلی است که تحت شرایط مختلف منابع آب بهترین برنامه آبیاری و سطح زیر کشت را برای بهره برداری شبکه آبیاری ارائه دهد. مدل پس از دریافت اطلاعات اولیه (گیاه، خاک و هواشناسی) و سناریوهای مختلف آبیاری و کم­آبیاری با اتصال به مدل رشد گیاهی آکواکراپ، عملکرد محصولات را تحت سناریوهای تعریف شده محاسبه می کند. سناریویی که بیشینه بهره وری اقتصادی را دارا است به عنوان برنامه ریزی آبیاری تعیین می گردد و با اتصال به ACO الگوی کشت بهینه برای حجم های مختلف آب سطحی در دسترس با هدف بیشینه­سازی سود خالص تعیین می گردد. الگوی کشت بهینه  برای کل محصولات مورد کشت شبکه آبیاری قزوین در چهار حالت مختلف امکان تحویل آب (۱۰۰%، ۸۰%، ۷۵% و ۷۰%) برای سال زراعی ۹۴-۹۳ جهت بررسی کارایی مدل انجام شد. نتایج نشان داد در حالتی­که سال نرمال و مقدار آب تحویلی به شبکه برابر متوسط دراز مدت (گزینه ۱۰۰%) باشد، بیشترین مساحت به کشت گندم اختصاص می یابد (۱۰۷۴۰) و مساحت بدون کشت آبی حداقل خواهد بود. در حالتی­که ۷۰ درصد مقدار متوسط دراز مدت سالانه تامین شود سطح زیر کشت گندم  ۳۰۰۰ هکتار خواهد بود و حدود ۱۵۰۰۰هکتار از شبکه به ناچار بایستی به صورت دیم و یا بدون کشت آبی اداره شود. نتایج نشان داد که برنامه تدوین­شده با توانایی بالا و انعطاف پذیری زیاد برای انواع شرایط موجود، قادر به تعیین الگوی بهینه و بیشینه­کردن سود شبکه است.

کلیدواژه ها:

مدیریت ، بهره وری اقتصادی ، الگوریتم مورچگان ، الگوی بهینه کشت