دینداری و گفتمان تلویزیونی در ایران

مطالعه و تحقیق در باب شیوه ها و چگونگی امکان رمزگشایی از متون رسانه ای همواره یکی از مهمترین  دغدغه‎های حوزه مطالعات فرهنگی بوده است. متغیرهایی نظیر طبقه اجتماعی، شغل، میزان درآمد و دسترسی گفتمانی در تحلیل ها مورد توجه بوده اند اما این متغیرها اگرچه در همه جوامع اهمیت دارند اما بر حسب زمینه های اجتماعی می‎توان متغیرهای تعیین کننده دیگری را هم به آن فهرست افزود. در مقاله حاضر ما این پرسش را به آزمون می گذاریم که متغیر دینداری تا چه اندازه می تواند در فهم و برداشت از متون رسانه ای تاثیرگذار باشد. به نظر ما شیوه های دینداری افراد به عنوان متغیر واسط و تاثیرگذار در کنار متغیرهای مهمی چون دسترسی گفتمانی عمل می کند. برای آزمون ایده مورد نظر، ابتدا برنامه خبری ۲۱ تلویزیون را بررسی کردیم و سپس خوانش از  این تولیدات خبری را  در سه مصاحبه گروهی مجزا (معلمان، دانشجویان و طلاب) وارسی کرده ایم. نتایج نشان داد که شکلی خاص از دینداری یعنی دینداری رسمی به شدت با شیوه های خوانش افراد از متون تلویزیونی رابطه دارد. بنابراین تلویزیون از طریق تولیدات رسانه ای، افرادی را با خود هم عقیده می سازد که از پیش با آن رویکرد به مسائل نگاه میکردند. نقش تلویزیون نقشی تقویت کننده است و از سوی دیگر نتایج نشان داد که در ایران سازوکار رمزگشایی باید با نوع دینداری افراد در ارتباط قرار داده شود.

کلیدواژه ها:

بازنمایی تلویزیونی ، خوانش مرجح ، رمزگذاری و رمزگشایی ، دینداری ، گفتمان مسلط ، دسترسی گفتمانی