مطالعه کیفی مذهب و قوم گرایی در میان کردهای شیعه و سنی

پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از رویکرد تفسیر گرایی اجتماعی به مطالعه ی رابطه قوم گرایی و مذهب در میان کردهای ایران بپردازد. روش شناسی پژوهش، کیفی است و داده های کیفی در این مطالعه با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شدند. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. بر اساس روش نمونه گیری کیفی/ هدفمند و معیار اشباع نظری ۳۱ نفر از کردهای شیعه و سنی ساکن شهرستان های مختلف استان کرمانشاه در این مطالعه شرکت کردند و درک وتفسیر آن ها نسبت به پدیده ی قوم گرایی و ارتباط آن با مذهب مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های گردآوری شده در قالب ۵۳  مفهوم اساسی، ۱۴ مقوله عمده و نهایتا دو مقوله هسته کدگذاری و تحلیل شدند. برای کردهای سنی ۲۸ مفهوم به دست آمد که به ۷ مقوله اصلی شامل،  هویت یکپارچه کردی، نارضایتی از دولت، تلقی سکولار از دین، ارجحیت قومیت بر مذهب، بیگانگی با هویت ایرانی، حق تعیین سرنوشت و نقش نخبگان قومی تقلیل یافته و یک مقوله هسته تحت عنوان «ناسیونالیسم کردی سکولار» برای آن تعیین شده است. همچنین برای کردهای شیعه ۲۵ مفهوم به دست آمد که به ۷ مقوله اصلی شامل، هویت قومی کردی، هویت ملی ایرانی، نارضایتی از دولت، سازگاری مذهب و قومیت، تاکید بر حقوق فرهنگی قوم کرد،تلقی سکولار از دین و فقدان آگاهی تاریخی تقلیل یافته و یک مقوله هسته تحت عنوان «قوم گرایی فرهنگی» برای آن تعیین شد. مقایسه مقولات به دست آمده از دو گروه مصاحبه شوندگان سنی و شیعه نشان می دهد که در مورد دو مقوله «نارضایتی از دولت» و «تلقی سکولار از دین» دارای تشابه هستند و در سایر موارد همچون طرز تلقی نسبت به هویت کردی، هویت ایرانی و رابطه ی مذهب و قومیت دارای تفاوت های اساسی می باشند.

کلیدواژه ها:

کردهای شیعه ، کردهای سنی ، قوم گرایی ، مذهب ، ناسیونالیسم