برآورد ضایعات آب مجازی ناشی از هدر رفت محصولات در میادین میوه و تره بار؛ مطالعه موردی شهر تهران

کمیابی آب چالش اساسی برای توسعه اقتصادی کشور ایران به شمار می­رود. در این راستا به منظور مدیریت آب، کاهش صادرات محصولات کشاورزی آب­بر به­عنوان راه­کار موثر پیشنهاد شده است. این درحالی است که ضایعات محصولات کشاورزی در بخش­های مختلف تولید، توزیع و مصرف سبب هد ررفت آب مصرفی در جریان تولید  این محصولات می­گردد. با وجود این واقعیت، بیش از آنکه در کشور، آب مجازی ناشی از این هدر رفت محاسبه و تحلیل شود، صادرات آب مجازی و آسیب­های آن نقد و بررسی شده است. هدف این پژوهش بررسی میزان ضایعات محصولات پرتقال، نارنگی، لیموترش، گریپ­فروت، کیوی، انار، هندوانه، سیب، به، انگور، خیار، گوجه­فرنگی، بادمجان، کدو، پیاز، سیب­زمینی، لوبیاسبز، چغندر، کاهو، کلم، کرفس و سبزیجات و محاسبه هدررفت آب ناشی از آن در سطح میدان تره­بار مرکزی و ۱۸ تره­بار اصلی شهر تهران در سال ۱۳۹۵ است. ضایعات آب مجازی محصولات مذکور از ضرب درصد ضایعات این محصولات در آب مجازی محاسبه شده و با آب مجازی صادراتی مقایسه شده است. با توجه به نتایج به دست آمده، میزان ضایعات آب مجازی محصولات فوق در بخش توزیع تره­بارهای اصلی شهر تهران ۲۹۶۲۷۰ مترمکعب محاسبه شد که ۱۶ درصد آب مجازی صادراتی این محصولات است. با توجه به درصد بالای ضایعات آب مجازی در بخش توزیع، پیشنهاد می­شود سیاست­گزاری­ها در این بخش به جای توجه اغراق­آمیز به زیان­های ناشی از صادرات آب مجازی، به اقدامات عملیاتی جهت کاهش ضایعات تولیدات کشاورزی بویژه در بخش توزیع تغییر یابد.

کلیدواژه ها:

آب مجازی ، صادرات ، ضایعات ، محصولات کشاورزی ، شهر تهران