تاثیر عمق کارگذاری قطره چکان بر افزایش راندمان جذب ریشه گیاه ذرت در سه نوع بافت خاک

کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک در گرو استفاده بهینه از منابع آبی با کیفیت بالا میباشد. تبخیر از سطح خاک و نفوذ عمقی از جمله تلفات غیرمفید در آبیاری هستند که کاهش آنها میتواند راندمان جذب آب توسط ریشه و به تبع آن میزان تولید محصول را افزایش دهد. اجرای آبیاری قطرهای زیرسطحی دستیابی به این هدف را مقدور میسازد. عمق نصب بهینه قطرهچکان در آبیاری زیرسطحی، مکانی است که نه تنها مقدار تبخیر از سطح خاک را کاهش میدهد، بلکه نفوذ عمقی نیز افزایش پیدا نکند. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات توزیع رطوبت خاک و جذب آب توسط ریشه در عمق­های مختلف کارگذاری قطرهچکان و انتخاب عمق ایده­آل میباشد. برای این منظور با استفاده از شبیهسازی در نرم­افزار HYDRUS-۲D، سه عامل موثر در میزان تلفات غیرمفید و آب مصرفی در آبیاری قطرهای شامل بافت خاک (لوم رسی، لوم و لوم شنی)، عمق کارگذاری قطره چکان (۰، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ سانتیمتر) و دبی قطره چکان (۱، ۲، ۴ و ۸ لیتر بر ساعت) به صورت حل عددی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در بافت لوم شنی با افزایش عمق کارگذاری مقدار تبخیر تجمعی تا ۴۰% میتواند کاهش پیدا کند ولی با توجه به مقدار نفوذ عمقی و آب مصرفی، بهترین عمق کارکذاری در ۱۵ سانتی متری و با دبی ۱ لیتر بر ساعت بدست آمد. تاثیر بافت خاک بر مقدار آب آبیاری بیشتر از تاثیر عمق نصب قطره چکان بود بهطوریکه در دبی ۲ لیتر بر ساعت مقدار آب آبیاری در سه بافت خاک لوم، لوم رسی و لوم شنی به ترتیب برابر با ۹/۲، ۱/۳ و ۶/۴ مترمکعب بر متر بود. همچنین در بافت لوم رسی تغییر دبی و عمق کارگذاری، بیشترین و کمترین تاثیر را به ترتیب بر روی مقدار جذب آب ریشه و تبخیر از سطح خاک داشت.

کلیدواژه ها:

subsurface Irrigation ، Maximum Root Water Uptake ، Optimum Installation Depth ، Loam ، Clay Loam and Sandy Loam