پهنه‎بندی دشت‎های حوزه آبریز کرخه در استان کرمانشاه بر اساس شاخص توسعه یافته فقر آبی کشاورزی

حوزه آبریز کرخه در استان کرمانشاه به دلیل برخورداری از منابع غنی آب وخاک به عنوان یکی از مناطق مستعد کشاورزی کشور به شمار می‎رود. بااین حال مدیریت منابع آب در سطح مزارع این حوزه در این استان بهینه نمی‎باشد. به منظور مدیریت بهتر منابع آب این حوزه، دستیابی به شناخت جامع از وضعیت منابع آبی این حوزه بسیار حایز اهمیت است؛ بنابراین هدف از این پژوهش پهنه‎بندی دشت‎های حوزه آبریز کرخه در استان کرمانشاه بر اساس شاخص توسعه یافته فقر آبی کشاورزی است. در این پژوهش از بین ۱۲ دشت حوزه آبریز کرخه در استان کرمانشاه، ۶ دشت اسلام آباد غرب، کرمانشاه، روانسر - سنجابی، ماهیدشت، بیستون - دیناور و کنگاور بر اساس اقلیم‎های مختلف این استان انتخاب شدند. برای سنجش شاخص توسعه یافته فقر آبی کشاورزی از ۴۱ زیر شاخص مثبت و منفی استفاده شد. وزن دهی هر یک از معیارها و شاخص‎های مربوط به آن‎ها با استفاده از روش سوارا و بهره‎گیری از نظرات ۱۵ کارشناس امور آب استان و مدیریت آب وخاک جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه استفاده شد. در نهایت شاخص توسعه یافته فقر آبی کشاورزی با استفاده از فرمول این شاخص برای هر یک از دشت‎های مورد اشاره محاسبه شد. نتایج پهنه‎بندی دشت‎های موردمطالعه بر اساس این شاخص نشان داد که دشت‎های روانسر - سنجابی و ماهیدشت به ترتیب با امتیاز ۳۸۳/۰ و ۳۹۴/۰، وضعیت نامناسب تر و دشت‎های بیستون - دیناور و اسلام آباد به ترتیب با امتیاز ۵۱۷/۰ و ۴۸۵/۰ وضعیت مناسب تری را نسبت به سایر دشت‎های موردمطالعه دارند. پیگیری و اجرای طرح‎های آبخیزداری و تغذیه آبخوان‎ها، ایجاد محدودیت در استفاده بی رویه از منابع آب‎های زیرزمینی، حمایت از توسعه روش‎های آبیاری مبتنی بر فناوری های آبیاری تحت فشار و اصلاح و تغییر الگوی کشت به سمت محصولات کم آب بر از جمله راهکارهای موثر برای بهبود این شاخص در دشت‎های موردمطالعه بود.

کلیدواژه ها:

water resources management ، Enhanced Agricultural Water Poverty Index ، Karkheh Catchment ، Kermanshah province