بررسی نقش یک کهن الگو در شکل گیری معماری در ایران باستان

در دنیایی که ساخته ذهن بشر است قصه ها و افسانه ها نقش برجسته ای داشته اند . اشکال واحجام هم همین نقششاخص را در دنیای معماری به عهده گرفته اند . در گذر زمان و بر اساس بینش اسطوره ای بخشی از این اشکال به آرکتایپ یا خاطره های قومی تبدیل شده اند . تجسد و کالبد بخشی به این کهن الگوها در معماری ، موجب آرایش فضاییمعماری های اسطوره ای و مقدس گونه شده است .معماری ایرانی و بخصوص معماری ایرانی پیش از اسلام یعنی دوره ای که در آن بینش اساطیری کمتر بیشتر مورد توجهقرار می گرفت ، نیز بی تاثیر از کهن الگو ها و آرک تایپ های خود نبوده است . کشف و شناسایی این خاطره های قومیبن و ریشه های فکری این معماری را آشکار می کند .برای شناسایی این خاطره قومی بناهای متعددی با کاربری های گوناگون در دوره های تاریخی متفاوت و در اقلیم هایمتفاوت مورد بررسی قرار گرفته اند. آرایش و چیدمان فضاهای باز ، نیمه باز ، بسته آنها مورد بررسی قرار گرفته و از کنارهم قرار دادن آنها خاطره قومی این تمدن اشکال "چلیپایی" یا "گردونه مهر " استخراج شده است .

کلیدواژه ها:

چلیپا ، کهن الگو ، اسطوره ، آرکتیپ