تاثیر یا عدم تاثیرعرفان بر معماری

عرفان نقطه مشترک تمامی آیین ها و مذاهب انسانی است راهی است برای کشف و شناخت حقیقت بر اساس ذوق و اشراق. اصل عرفان وتصوف نشات گرفته از دیدگاه های متفاوتی است. برخی عرفان را آیینی التقاطی می دانند که از مذاهب و عقاید و آیین های مختلفیسرچشمه گرفته. ایران در طول تاریخ، نه تنها مرکز معنویت بوده بلکه سرچشمه پیدایش تصوف و عرفان بوده است.گرایش های عرفانی درمیان ادیان ایرانی همواره وجود داشته است. معماری به معنای آفریدن و ساختن می باشد و از سنخ هنرهایی است که استعداد پروردننیروی آفرینش گری انسان در آن به اوج جامعیت خود می رسد، معماری بیشتر از هر هنری با فرهنگ و اندیشه دینی، انسان ها مرتبطمی باشد و در اصل با عرفان در معماری پیوند می خورد. در این مقاله ضمن بیان تعاریف کوتاهی از عرفان و تصوف و نماد های متاثراز آنو بیان دیدگاه های مختلف در زمینه سرچشمه عرفان؛ به خاستگاه عرفان و به بررسی تمام آیین های نشات گرفته ازعرفان ایرانی پرداختهمی شود و با اشاره ای به مهرابه ها و خانقاه ها و تاثیر یا عدم تاثیر عرفان بر معماری بحث را به پایان می رسد. حال سوال این است کهچگونه می توان در عرفان و معماری به نقاط مشترک دست یافت؟ در پژوهش حاضر جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی و کتاب خانهای شکل گرفته است و نتیجه می شود که معماری با عرفان ارتباطی تنگاتنگ دارد بطوری که نمی توان به سادگی توحید و ایمان را ازساختار آن حذف کرد. هنرمندان و معماران درگذشته، با بهره گیری از منابع عرفانی و طی مراتب عرفانی و اتصال به عالم معنا، ابتدا جانخود را با این معانی آشنا کرده و توشه این طریقت که همان هنر اسلامی را شکل می دهد با خود به همراه آورده اند.

کلیدواژه ها:

عرفان ، معماری ایرانی ، آیین و مذاهب ، فضا ، پرستشگاه ها