ژئوپلیتیک دسترسی بنادر: سواحل راهبردی مکران به عنوان کد ژئوپلیتیکی ایران در برابر افغانستان در زمینه هیدروپلیتیک هیرمند

بنادر در طول تاریخ سیاسی جهان، از مهمترین علل و اهداف اختلافات ارضی-مرزی، گسترش سرزمینی، اشغال و کشور گشایی، امنیت قلمرو، پیشبرد نیروی دریایی، اتصال اقتصاد جهانی و دسترسی ژئوپلیتیکی به آبهای آزاد بوده اند. امروزه تفکر قدرت های نوظهور جهانی از جمله چین و هند بر بنادر به عنوان نقاط دسترسی، برای اتصال این قدرت ها به نواحی دور از دسترس، مانند دژ اورآسیا متمرکز شده است. همچنین کشورهای محصور در خشکی، بنادر را به عنوان مبانی جغرافیایی دسترسی به اقیانوس ها در نظر می گیرند. از این رو بنادر، به عنوان داشته های جغرافیایی کشور ساحلی، نقطه تلاقی دریا و خشکی، و به مثابه آن پل های اتصال کریدورهای تلفیقی آب پایه و خشکی پایه، به عنوان کدهای ژئوپلیتیکی در دستورکار سیاست خارجی کشورها قرار می گیرد. بندر چابهار ایران، به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک در اقیانوس هند، هات اسپات ژئوپلیتیکی قدرت های دریایی از جمله هند و چین برای دسترسی به اوراسیا از یک سو، و کشورهای محصور درخشکی، از جمله افغانستان برای دسترسی به دریاهای آزاد از سوی دیگر است. هدف مقاله حاضر پیشبرد ایده قرارگیری بنادر سواحل مکران به عنوان بنادر اقیانوسی ایران، در کدهای ژئوپلیتیکی مرکزی سیاست خارجی این کشور در برابر مسئله هیرمند با افغانستان است. روش جمع آوری داده ها در پژوهش حاضر، اسنادی و کتابخانه ای است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ژئوپلیتیک دسترسی بندر چابهار، می تواند استراتژی مرکزی جمهوری اسلامی در برابر مسئله عدم رعایت حقابه هیرمند از سوی افغانستان باشد. این بندر می تواند از طریق یک ژئوپلیتیک کریدوری، کشور محصور در خشکی افغانستان را به دریاهای آزاد متصل نماید.

کلیدواژه ها:

ژئوپلیتیک دسترسی ، ژئوپلیتیک بندر ، بندر چابهار ، توسعه سواحل مکران ، هیدروپلیتیک هیرمند