بررسی جایگاه گنبد در معماری مساجد اسلامی ایران؛( نمونه موردی: مسجد جامعاصفهان)

از مهمترین مسائل مرتبط با معماری مساجد ، چگونگی طراحی فضاهای معنوی از جمله گنبدخانه می باشد. در ایران استفاده از سازه گنبدبرای پوشش دهنه های بزرگ پیشینه ای دیرین دارد. کمبود چوب های استوار و کشیده که در حقیقت عنصر اصلی پوشش تخت است سببشده که پوشش طاق و گنبد رواج پیدا کند. معماران مسلمان ایرانی نهایت ذوق و استعداد خود را در بنای مساجد به کار گرفته و علاوه برلحاظ کردن وسایل ساختاری و سازه هایی به ابعاد زیباشناسانه گنبد نیز پرداخته اند. در دوران معاصر نگاه معماران نسل جدید بر رویطراحی بناهای جدید از جمله مساجد و اماکن مذهبی تاثیر فراوانی داشته است . یکی از مهم ترین این تاثیرات تغییرات شکلی و فضایمساجد و اماکن مذهبی از جمله گنبد است ، که به عنوان یکی از مشخصه های اصلی مساجد پذیرفته شده است.. اهمیت معنوی فضایخلاء در گنبدخانه مساجد یکی از پیامد های رابطه عمیق و دقیق معنویت و مبانی متافیزیکی اسلام و معماری اسلامی است. شاخص هاییمانند درونگرایی ، دایره ، تقارن نقطه ای ، محور عمودی و شکل هندسی کره و ارزیابی آنها نشان دهنده تاثیر گنبد در شکل دهی مرکزیتمعماری مساجد می باشد. تداوم استفاده از گنبد در معماری مساجد مبتنی بر نیازهای مومنین برای داشتن نمادهای اسلامی در شهرها بودهاست. در این پژوهش که به شیوه توصیفی-تحلیلی به بیان مطلب پرداخته شده و به طور موردی مسجد جامع اصفهان مورد بررسی قرارگرفته شده است و هدف از این پژوهش یافتن پاسخی برای این سوال است که با استناد به مسائل گفته شده دلایل ورود عنصر گنبد بهمعماری مساجد ایران چیست؟

کلیدواژه ها:

گنبد ، مساجد ایران ، معماری ، مسجد جامع اصفهان