آمبودزمان سازوکاری در راستای صیانت از حقوق شهروندان؛ مطالعه تطبیقی کمیسر پارلمانی انگلستان با سازمان بازرسیکلکشور در ایران

امروزه برای جلوگیری از اتخاذ تصمیمات نامعقول و ممانعت از انجام امور خودسرانه و خارج از چهارچوب قانون توسط قوه مجریه، نهادهایی به منظور انواع نظارت و بازرسی در جهت کنترل اعمال دولت به وجود آمده اند. یکی از نهادهای نظارتی در اکثر کشورها، نهادهایی موسوم به آمبودزمان هستند. این نهادها از بدنه ی دولت مستقل بوده و هدف از تاسیس آنان نیز صیانت از حقوق شهروندان با شیوه های غیرقضایی است. به عبارتی این نهادها درصدد الزام دولت به پاسخگویی هستند؛ لذا نظارت بر دستگاه های حکومتی در نظام های مردم سالار، موهبتی است که دولت را در چهارچوب بندی قانونی محدود نموده و از فساد در دستگاه های دولتی جلوگیری می نماید. پژوهش حاضر با رویکردی حقوقی، تطبیقی از متون گردآوری شده به شیوه ی کتابخانه ای درصدد مطالعه معیارهای آمبودزمان در راستای مطالعه تطبیقی ساختار، صلاحیت و کارکردهای سازمان بازرسی کل کشور در ایران و کمیسر پارلمانی انگلستان است. برآیند پژوهش این است که آمبوزمان باید به روش غیرقضایی و مستقل به امر نظارت بپردازد. با این حال کمسیر پارلمانی یک آمبودزمان فردی است که متکی به پارلمان بوده اما مستقل از آن عمل می نماید؛ لیکن با مسامحه می توان سازمان بازرسی کل کشور را یک آمبوزمان سازمانی محسوب نمود اما با این حال آمبودزمان اصیل قلمداد کردن سازمان قدری قابل تامل است.

کلیدواژه ها:

آمبودزمان ، نظارت غیرقضایی ، حقوق شهروند ، سازمان بازرسیکل کشور ، کمیسر پارلمانی