زایایی صرفی پسوندهای اشتقاقی غیرفعلی فارسی: شواهدی از "پیکره وابستگی"

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 228

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JLRZ-15-1_005

تاریخ نمایه سازی: 17 اردیبهشت 1402

چکیده مقاله:

زایایی صرفی، موضوعی بنیادی در واژه سازی اشتقاقی است که در سنجش و تحلیل، ابعاد پیچیده خود را به نمایش می گذارد. توجه به تفاوت بین سنجش زایایی گذشته، میزان استفاده کاربران و زایایی کنونی، موضوع در خور توجهی است. در بیشتر سنجش های زایایی صرفی، شمارش ساده واژه های موجود (بالفعل) در فرهنگ های لغت و پیکره های زبانی، انجام می شود. در صورتی که سنجش زایایی با تعیین بسامد واژه های دیگری همچون واژه های ممکن (بالقوه)، نوواژه ها و تک بسامدی ها نیز سر و کار دارد. زایایی، هر چند با شمارش این بسامدها، مرتبط است اما شمارش صرف با مفهوم زایایی صرفی، برابر نیست. در این مقاله، گروه بندی نوینی از همه سنجش های کمی زایایی صرفی، بر مبنای مفاهیم آمار و احتمالات ارائه گردید که در چهار مدل کلی؛ تعیین نسبت، تعیین بسامد، تعیین نوواژه ها و تعیین تک بسامدی ها (برآورد احتمال)، گنجانده شد. سپس زایایی صرفی۵۰ پسونداشتقاقی غیر فعلی زبان فارسی بر اساس «پیکره وابستگی» ارزیابی شده و رتبه بندی پسوندها در پیوستار احتمالی زایایی، تحلیل شد. این پیکره دارای۴۶۹۶۴۳ واژه است. یافته ها نشان می دهد، در این پیکره مطابق با چارچوب سنجش زایایی جهانی (Bauer, ۲۰۰۴) و (Baayen, ۲۰۰۹)، سه پسوند«-ی» و «- ن و -ا »، با مقادیر (۱. ۰)، (۱. ۰) و (۴۷. ۰)، بالاترین احتمال زایایی را دارند. ۲۵ پسوند دارای پایین ترین احتمال (۰۰۱. ۰) زایایی اند. ۲۲ پسوند دیگر با احتمالی بین (۰۱. ۰) و (۰۰۷. ۰)، در میانه پیوستار قرار گرفتند. استفاده از زایایی جهانی به دلیل محاسبه سهم عددی مجموع تک بسامدی های پیکره در تغییر احتمال زایایی، دارای پایایی اند. بدیهی است یافته های این پژوهش فقط در «پیکره وابستگی» دارای روایی است. برای تحلیل دقیق تر پیوستار احتمالی زایایی پسوندها، به بررسی های مبتنی بر پیکره های بزرگ تر نیازمندیم.

نویسندگان

آناهید دشتی

دانشجوی دکترا، گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

ویدا شقاقی

استاد گروه زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • دهخدا، علی اکبر (بی تا). لغت نامه دهخدا. تهران: سیروس ...
  • شقاقی، ویدا (۱۳۸۶). مبانی صرف. تهران: سمت ...
  • شقاقی، ویدا (۱۳۹۴). فرهنگ توصیفی صرف. تهران: انتشارات علمی ...
  • شکری، سارا و آزیتا عباسی (۱۳۹۷). «بررسی محدودیت­ های ناظر ...
  • صحرایی، رضامراد، امیرحسین مجیری فروشانی و مروارید طالبی (۱۳۹۸). «واژه ...
  • صفری، علی و لیلا نیک نسب (۱۳۹۹). «تحلیل واژه سازی ...
  • عباسی، آزیتا (۱۳۸۴). زایایی در فرایند اشتقاق زبان فارسی. رساله ...
  • عباسی، آزیتا (۱۳۸۴). «محدودیت های صرفی و نحوی در زایایی ...
  • Abbassi, A. (۲۰۰۶). Morphological and syntactic constraints of productivity in ...
  • Aronoff, Mark (۱۹۷۶). Word formation in generative grammar. Cambridge, Massachusetts: ...
  • Aronoff, M. (۱۹۸۰). The relevance of productivity in a synchronic ...
  • Aronoff, M. (۱۹۸۳). Potential words, actual words, productivity and frequency. Proc. ...
  • Baayen, H. (۱۹۹۱). Quantitative aspects of morphological productivity. In G. ...
  • Baayen, H. (۱۹۹۲). On frequency, transparency, and productivity. In G. ...
  • Baayen, H. (۱۹۹۳). On frequency, transparency, and productivity. In G. ...
  • Baayen, H. (۱۹۸۹). A corpus-study of morphological productivity. Statistival analysis ...
  • Baayen, R. H. (۲۰۰۹). Corpus linguistics in morphology: Morphological productivity. ...
  • Baayen, R. H.& Lieber, R. (۱۹۹۱). Productivity and English word-formation: ...
  • Bauer, L. (۲۰۰۱), Morphological Productivity, Cambridge: Cambridge University Press ...
  • Bauer, L. (۲۰۰۴). Productivity: Theories. In P. Štekauer. & R. ...
  • Bolozky, Sh. (۱۹۹۹). Measuring productivity in word formation. Leiden: Brill ...
  • Booij, G. (۲۰۰۵). The grammar of words: Oxford textbooks in ...
  • Booij, G. (۲۰۱۸). The Construction of Words. Introduction and overview. ...
  • Dehkhoda, A. (no date). Dehkhoda dictionary. Tehran: Sirus. (in Persian)Evert, ...
  • Haspelmath, M. & Sims, A. D. (۲۰۱۰). Understanding morphology. London: Hodder ...
  • Hay, J. (۲۰۰۳). Causes and consequences of word structure. New ...
  • Hay, J. B. (۲۰۰۱). Lexical frequency in morphology: Is everything ...
  • Johnson, R. A, & Dean W. W. (۲۰۰۲). Applied multivariate ...
  • Knowles, E., & Elliott, J. (۱۹۹۷). The Oxford dictionary of ...
  • Kreyer, R. (۲۰۱۵). The Marburg corpus of intermediate learner English ...
  • Kruisinga, E. (۱۹۳۲). A handbook of present-day English, ۵. Groningen: ...
  • McEnery, T. & Hardie, A. (۲۰۱۲). Corpus linguistics: Method, theory ...
  • McEnery, T. & Wilson, A. (۲۰۰۱). Corpus linguistics: An introduction. ...
  • Mirzaei, A. & Safari P.‎ (۲۰۱۸)‎.‎ Persian discourse treebank and coreference ...
  • Plag, I. (۲۰۰۳). Word-formation in English. Cambridge: Cambridge University Press ...
  • Plag, I. (۲۰۰۶). Productivity. In K. Brown (Eds.). Encyclopedia of ...
  • Pustylnikov, O. & Schneider-Wiejowski, K. (۲۰۰۹). Measuring morphological productivity. In ...
  • Pustylnikov, O. (۲۰۰۹). Modeling learning of derivation morphology in a ...
  • Rasooli, M. S., Kouhestani, M., & Moloodi, A. (۲۰۱۳). Development ...
  • Safari, A., & Niknasab, L. (۲۰۲۰). A constructional account of ...
  • Sahraei, R. M., Mojiri-Foroushani., A. H. and Talebi, M. (۲۰۱۹). ...
  • Schultink, H. (۱۹۶۱). Produktiviteit als morfologisch fenomeen. Forum der Letteren ...
  • Shaghaghi, Vida (۲۰۱۵). Descriptive dictionary of morphology. Tehran: Entesharat Elmi ...
  • Willmanns, W. (۱۸۹۹). Deutsche grammatik. Abteilung. wortbildung. Strassburg: Verlag von ...
  • نمایش کامل مراجع