تحلیل رباعیات رودکی برمبنای نظریه ارتباطی رومن یاکوبسن

در نظریه ارتباط زبانی رومن یاکوبسن برای هر ارتباط زبانی شش نقش وجود دارد که به وسیله آن می توان رابطه میان رمز، گیرنده، پیام، فرستنده، مجرای فیزیکی و موضوع را دریافت . در این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی ، رباعیات رودکی (۳۲۹ ه ق) مورد بررسی قرار گرفته و تلاش گردیده تا نقش ها و کارکردهای شش گانه زبان در آن مورد مطالعه و تحلیل قرار گیرد. رودکی در رباعیات خود از سه مضمون تعلیمی ، اجتماعی و عاشقانه استفاده کرده است . با توجه به نظریه کلامی یاکوبسن از میان نقش های شش گانه زبان، علاوه بر نقش ادبی ، نقش ترغیبی که در آن جهت گیری پیام به سوی مخاطب است ، بیشترین کارکرد را در رباعیات وی دارد. لذا رباعیات وی را می توان مخاطب محور و از نوع ادب تعلیمی به شمار آورد که در آن هدف گوینده جلب مشارکت مخاطب یا برانگیختن وی به انجام کاری و یا بازداشتی او از انجام کاری است .

کلیدواژه ها:

رودکی سمرقندی ، رباعی ، نقش های زبان ، رومن یاکوبسن .