مقایسه اثربخشی مداخلات روان آموزشی حضوری و مجازی مبتنی بر نظریه پذیرش و تعهد بر مسئولیت پذیری نوجوانان در دوران پسا کرونا

پیشینه و اهداف: تعطیل کردن مدارس و قرنطینه کردن خانگی به سبب شیوع بیماری مسری مانند کووید – ۱۹ بر سلامت جسمی و روانی نوجوانان تاثیرگذار بوده است. دوره نوجوانی دوره ای از رشد است که در آن برقراری روابط صمیمانه اهمیت بسیاری دارد. در جوامع امروزی نقش خانواده و مدرسه در تکوین شخصیت دانش آموزان، نقشی تعیین کننده و بنیادی است؛ چراکه با پیچیده شدن مسائل اجتماعی و فرهنگی و پیشرفت تکنولوژی کارآیی این نقش در تکوین شخصیت تا حدودی کاهش پیدا کرده است. ویروس کرونا و خانه نشینی نوجوانان نیز این مساله را دامن زده است. یکی از مسائل تربیت که در عملکرد و روحیه افراد نقش تعیین کننده ای دارد؛ اصل مسئولیت پذیری است. پژوهش ها نشان می دهند که مسئولیت پذیری را می توان با استفاده از روش های موثر مداخله ای ارتقا داد. یکی از مداخله های مناسب در این زمینه، مداخلات روان-آموزشی گروهی است که نه آموزش صرف است و نه مشاوره صرف؛  در این تحقیق مداخلات گروه های روان آموزشی از طریق یکی از روش های درمان شناختی و رفتاری به نام درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) اجرا شد.روش ها : این پژوهش نیمه آزمایشی و به سبب وجود گروه آزمایش و گروه گواه از طرح پیش آزمون- پس آزمون  بود. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول پسرانه است که در سال تحصیلی  ۱۴۰۱-۱۴۰۰ در مدارس دولتی شهر اراک مشغول به تحصیل بوده اند. افراد به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای سه مرحله ای از جامعه مورد نظر انتخاب شده و در سه گروه( آزمایش حضوری، آزمایش مجازی و کنترل) به صورت تصادفی جایگزین شدند. داده های مورد نیاز برای این پژوهش به وسیله مقیاس مسئولیت پذیری پرسش نامه روانشناختی کالیفرنیا (CPI) (۱۹۷۸)، جمع آوری شد. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار ۲۴ Spss و با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها:  نتایج نشان داد که مداخلات روان آموزشی گروهی حضوری مبتنی بر پذیرش و تعهد بر مسئولیت پذیری نوجوانان پس از پاندمی کووید ۱۹ موثر بوده است ( ۰۵/۰>P). مداخلات روان آموزشی گروهی مجازی مبتنی بر پذیرش و تعهد نیز بر مسئولیت پذیری نوجوانان پس از پاندمی کووید ۱۹ موثر بوده است ( ۰۵/۰>P) و بین اثربخشی مداخلات روان آموزشی گروهی حضوری و مجازی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر مسئولیت پذیری نوجوانان پس از پاندمی کووید ۱۹ تفاوت معناداری وجود دارد.نتیجه گیری: هدف پژوهش حاضر تعیین مقایسه اثربخشی مداخلات روان آموزشی گروهی حضوری و مجازی مبتنی بر نظریه پذیرش و تعهد بر مسئولیت پذیری در نوجوانان در دوران پسا کرونا بود. یافته های این پژوهش حاکی از اثربخشی مداخلات روان آموزشی گروهی حضوری و مجازی مبتنی بر نظریه پذیرش و تعهد بر افزایش مسئولیت پذیری در نوجوانان در دوران پساکرونا بود( ۰۱/۰P< ). بنابراین، پیشنهاد می شود مشاوران مدرسه و درمانگران در کار با دانش آموزان از رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد به عنوان رویکرد آموزشی روانشناختی گروهی مناسب جهت افزایش سطح سازگاری روانشناختی و مسئولیت پذیری آنها کمک بگیرند.

کلیدواژه ها:

نظریه پذیرش و تعهد ، مسئولیت پذیری ، نوجوانان ، پسا کرونا