نگاهی بر ویژگی های موسیقی کلاسیک آذربایجان با تکیه بر زندگی موسیقایی عالم قاسم اف

عالم قاسم اف خواننده نامدار موسیقی کلاسیک آذربایجان ملقب به بلبل شرق از جمله هنرمندان تاثیرگذار این موسیقی است که با شناخت مباحث تئوریک و فرهنگی موسیقی آذربایجان از جمله موغام، ترانه ها (ماهنی)، سازها و بافت موسیقایی و نیز موارد آیینی مرتبط به این حوزه نقش به سزایی در پیشرفت و جلب نظر مخاطبان موسیقی سرتاسر دنیا بهسوی موسیقی کلاسیک آذربایجانی داشته است. وی در سال ۱۹۹۹ به دلیل شناساندن موسیقی موغامی آذربایجان با عنوان بهترین خواننده موفق به کسب جایزه IMC یونسکو (که به نوبل موسیقی مشهور است) گردیده است. بسیاری از موسیقی شناسان جهان نیز از تکنیک های بی نظیر او در آواز ابراز شگفتی نمونده و او را یکی از افسانه های موسیقی شرق خوانده اند. موسیقی کلاسیک آذربایجانی به دلیل گستره خاص تاریخی و علاقه ملت آذربایجان به آواهای این موسیقی در میان موسیقی ملل مختلف به خوبی شناخته شده است و شباهت های فرهنگی و تاریخی بسیاری با موسیقی کلاسیک ایرانی نیز دارد. این موسیقی به سه دسته کلی تقسیم می گردد: ۱- ملی، ۲ - ملی کلاسیک، ۳ - شفاهی کلاسیک (شامل دستگاه های موغامی، موغام های دارای فرم کوچکتر، موغام های ضربی). موغام، موسیقی کهن آذربایجان است که به علت علاقه خاص مردم این خطه به آن و زیبایی عمیق اش و همچنین پیوند آن با ادبیات و شعر عاشیقی، تکامل بسیاری یافته است. در این جستار در صدد آن بوده ایم تا با تکیه بر فعالیت های هنری و دیدگاه های علمی و تجربی عالم قاسم اف در راستای شناخت موسیقی کلاسیک آذربایجانی و نیز، شباهت ها و ارتباط تاریخی آن با موسیقی کلاسیک ایرانی تلاش نماییم. مطالب این تحقیق به شیوه مطالعه جزء به کل بوده و روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای بوده است.

کلیدواژه ها:

عالم قاسماف ، موغام ، موسیقی کلاسیک آذربایجان ، موسیقی کلاسیک ایرانی ، دستگاه