تحلیلی بر اثرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از افزایش بلندمرتبه سازی در کلان شهرهای ایران (مطالعه موردی: کلان شهر تبریز)

در عصر حاضر با توجه به افزایش فزاینده ی جمعیت شهری و کمبود زمین خالی به اندازه ی کافی برای ساخت وساز، موجب توسعه ی عمودی شهرها و بلندمرتبه سازی در ایران گردیده است. گرایش به بلندمرتبه سازی در شهرهای بزرگ ایران ضمن اثرات مثبت خود، دارای اثرات و پیامدهای زیان باری در ابعاد مختلف به ویژه بعد اجتماعی بوده است. در این راستا، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از افزایش بلندمرتبه سازی در کلان شهر تبریز می باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد که در راستای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش حداقل مربعات جزئی در نرم افزار Warp-pls و آزمون F یا تحلیل واریانس استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق شامل شهروندان منطقه ۱، ۲ و ۵ تبریز و به عبارتی ساکنان برج های آفتاب در ولیعصر (منطقه ۱)، برج های آسمان در ائل گلی (منطقه ۲) و برج های مهر در شهرک رشدیه (منطقه ۵) می باشد که در راستای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شده و حجم نمونه ۳۸۴ نفر تعیین گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهمترین پیامدهای اجتماعی ناشی از بلندمرتبه سازی در کلان شهر تبریز مربوط به مولفه های اختلال در تعاملات اجتماعی، کاهش حس تعلق به مکان، اختلال در اجتماعی شدن، کاهش سلامت روحی-روانی و اختلال در حریم خصوصی بوده که ضرایب حاصل از مدل ساختاری برای هرکدام ۶۵۱/۰، ۵۷۴/۰، ۴۳۳/۰، ۴۱۱/۰ و ۳۸۳/۰ می باشد. همچنین در بین مولفه های فرعی نیز بیشترین تاثیرگذاری بلندمرتبه سازی مربوط به کاهش ارتباطات اجتماعی با دوستان و همسایگان، کاهش هویت مکان و حس تعلق مکانی و عدم شکل گیری مشارکت و اعتماد اجتماعی بین ساکنان بوده است.

کلیدواژه ها:

رشد جمعیت ، بلندمرتبه سازی ، پیامدهای اجتماعی ، کلان شهر تبریز