اثر هم افزایی مکمل های کروم و سلنیوم آلی بر متابولیسم پسا جذب گلوکز و وضعیت آنتی اکسیدانی پلاسمای خون قوچ های مهربان

سابقه و هدف: معمولا قوچ ها در فصل تابستان تنش گرمایی را تجربه می کنند. علاوه بر آن، فعالیت جنسی بالای قوچ ها هنگام جفت-گیری ممکن است باعث تشدید تنش شود. به دنبال تنش، افزایش تولید رادیکال های آزاد و آسیب های ناشی از تنش اکسیداتیو بروز می کند. سطوح بالای رادیکال های آزاد باعث کاهش زنده مانی اسپرم ها، ناباروری، تغییر متابولیسم گلوکز و انسولین می شود. استفاده از مکمل های آنتی اکسیدان و برخی مواد معدنی کمیاب نمونه ای از رهیافت های تغذیه ای برای مقابله با تنش اکسیداتیو است. هدف از این مطالعه بررسی اثر هم افزایی مکمل های کروم و سلنیوم آلی بر توانایی تحمل گلوکز و وضعیت آنتی اکسیدانی پلاسمای خون در قوچ بود. مواد و روش ها: شانزده راس قوچ نژاد مهربان، با دامنه سنی۲ تا ۴ سال و میانگین وزن زنده ۴۴/۱۰±۷۵/۶۹ کیلوگرم به طور تصادفی به چهار گروه چهارتایی تقسیم و با جیره پایه تغذیه شد. تیمارها شامل دو سطح صفر و۶/۰ میلی گرم سلنیوم در روز به ازای هر راس به شکل سلنیوم-مخمر و دو سطح صفر و۱ میلی گرم کروم در روز به ازای هر راس به شکل کروم- متیونین بود. طول دوره آزمایش ۶۰روز بود. ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و غلظت مالون دی آلدئید پلاسمای خون در روزهای۳۰ و۶۰ ارزیابی شد. در پایان آزمایش تست تحمل گلوکز به روش تزریق درون رگی انجام شد. برای این منظور نیم میلی گرم گلوکز به ازای هر کیلوگرم وزن زنده (دکستروز ۵۰% استریل از طریق سیاهرگ وداج تزریق و متعاقب آن غلظت گلوکز در زمان های ۵، ۱۰،۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰، ۴۵، ۶۰، ۹۰، ۱۲۰ و ۱۸۰دقیقه بعد اندازه گیری و فراسنجه های کینتیک گلوکز پلاسما محاسبه گردید. یافته ها: اثر زمان و اثر متقابل تیمار×زمان غلظت مالون دی آلدئید و توان آنتی اکسیدانی کل پلاسمای خون را تحت تاثیر قرار نداد. اثر متقابل سلنیوم × کروم توان آنتی اکسیدانی کل پلاسمای خون را تحت تاثیر قرار داد(۰۵/۰>P)، اما اثری بر غلظت مالون دی آلدئید نداشت. توان آنتی اکسیدانی کل پلاسمای خون در تیمار حاوی سلنیوم و کروم نسبت به شاهد بیشتر و غلظت مالون دی آلدئید پلاسما کمتر بود (۰۵/۰>P). غلظت پایه و پیک گلوکز و میزان تغییر (غلظت پیک-پایه) بین تیمارها تفاوتی باهم نداشت. غلظت گلوکز در تیمار حاوی ترکیب کروم و سلنیوم نسبت به تیمار سلنیوم تنها در ۱۵، ۱۵۰ و ۱۸۰ دقیقه بعد از تزریق گلوکز کمتر بود و اثر متقابل معنی داری نیز بین کروم و سلنیوم مشاهده شد (۰۵/۰>P). کروم و اثر متقابل کروم × سلنیوم غلظت گلوکز را در زمان های ۲۰، ۲۵ و ۱۲۰ دقیقه بعد از تزریق گلوکز تحت تاثیر قرار نداد اما غلظت گلوکز در زمان های مذکور در سطح ۱ میلی گرم کروم نسبت به سطح صفر آن گرایش به کاهش داشت (۰۵/۰>P). نرخ زدودگی پلاسما از گلوکز در بازه زمانی ۵ تا ۱۵ دقیقه بعد از تزریق گلوکز در تیمار حاوی ترکیب کروم و سلنیوم نسبت به تیمار سلنیوم تنها بالاتر و میزان نیمه عمر کمتر بود. اثر اصلی کروم نیز در بازه زمانی مذکور معنی دار بود و سطح ۱ میلی گرم کروم نسبت به سطح صفر نرخ زدودگی بیشتر و نیمه عمر کمتری داشت (۰۵/۰>P). مساحت زیر منحنی در بازه زمانی ۵ تا ۱۵ دقیقه بعد از تزریق گلوکز تفاوتی بین تیمارها نداشت. بدون توجه به اینکه مساحت زیر منحنی از زمان ۰ تا ۳۰ یا ۰ تا۴۵ محاسبه شده باشد، تیمار حاوی ترکیب کروم و سلنیوم نسبت به تیمار سلنیوم تنها مساحت زیر منحنی کمتری داشت (۰۵/۰>P).نتیجه گیری: استفاده از مکمل کروم و سلنیوم آلی هر یک به تنهایی و یا ترکیب آنها باهم باعث بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی پلاسمای قوچ ها در فصل تابستان می شود اما، فقط استفاده از کروم به تنهایی و یا در ترکیب با سلنیوم باعث بهبود فراسنجه های پسا جذب گلوکز می-گردد. همچنین استفاده توام آن دو اثر هم افزایی بر متابولیسم پسا جذب گلوکز و وضعیت آنتی اکسیدانی پلاسمای خون ندارد.

کلیدواژه ها:

آنتی اکسیدان ، تحمل گلوکز ، تنش اکسیداتیو ، مکمل تغذیه ای ، عناصر کمیاب