بررسی مناسب ترین اندازه چاله های هلالی آبگیر و بهترین مکان کشت در داخل هلالی (مطالعه موردی: مراتع کومیران، قاین، خراسان جنوبی)

چاله های هلالی آبگیر، در بالادست دق محمدآباد چاهک، به منظور جلوگیری از ورود رواناب به داخل دق و در نتیجه جلوگیری از گسترش کویر احداث شده اند. در داخل چاله ها بذر تاغ و آتریپلکس نیز کشت شده است. این پژوهش با هدف بررسی اثر اندازه چاله ها بر استقرار گیاهان و تعیین بهترین محل استقرار نهال های کاشته شده و گیاهان بومی منطقه در هلالی آبگیر انجام شد. در امتداد ترانسکت های خطی، ۳۰ چاله هلالی در داخل آبراهه و ۳۰ چاله روی پشته (خارج آبراهه) انتخاب و یک هلالی فرضی نیز در مجاورت هر چاله و با همان ابعاد در نظر گرفته شد. در هر هلالی آبگیر پنج زون استقرار در نظر گرفته شده و در داخل هر زون تعداد گیاهان کاشته شده و سایر گیاهان به صورت جداگانه شمارش شد. احداث هلالی در داخل آبراهه اثر بیشتری بر استقرار نهال گیاهان کاشته شده نسبت به هلالی های خارج از آبراهه داشت. با افزایش مساحت هلالی آبگیر تعداد نهال های آتریپلکس و گیاهان طبیعی منطقه افزایش یافت، ولی این رابطه برای نهال تاغ معنی دار نبود. بیشترین استقرار برای گیاهان کاشته شده در بخش میان هلالی و برای گیاهان طبیعی در بخش وسط  هلالی بود. با افزایش مساحت هلالی درصد تخریب آنها بیشتر شد. براساس نتایج این تحقیق، پیشنهاد می گردد که چاله های هلالی در داخل آبراهه، تا اینکه در دامنه ها، احداث شوند. برای کاشت گیاه آتریپلکس از چاله های بزرگ (۱۰-۱۲ متر مربع) و برای گیاه تاغ از چاله های کوچک (۶-۸ متر مربع) استفاده شود.

کلیدواژه ها:

احیا مناطق خشک ، جمع آوری رواناب ، کنترل دق ، کویر