جایگاه قضاوت از دیدگاه اسلام

اسلام، به عنوان آخرین و کامل ترین دین الهی، برقراری عدل و برابری میان مردم جامعه را امری لازم فرض کرده است و تشکیل دستگاه قضاوت با هدف برپایی عدالت را پیش نیاز آن می داند. شرایط قضاوت در جامعه اسلامی، به گونه ای وضع شده است که جان، مال و ناموس مردم به دست افراد ناشایست نیافتد و حقوق فرد و جامعه فدای غرض ورزی ها و خواسته های شخصی یا گروه های سودجو و منحرف نشود.شایان ذکر است که اسلام، پیش از هر چیز، مردم را از درگیری و کشمکش نهی می کند، چنان که حضرت علی(ع) در این باره می فرماید: ایاکم و المراء و الخصومه فانهما یمرضان القلوب علی الاخوان و ینبت علیهما النفاق. از اختلاف و نزاع دوری کنید؛ زیرا نزاع، قلب های برادران دینی را نسبت به یکدیگر بیمار می کند و در آن ها خار نفاق می رویاند.بشر موجودی اجتماعی است، ولی نوع فکر و عمل همه افراد بشر یکسان نیست. به ناچار در درگیری ها یا اختلاف سلیقه ها، داوری و محاکمه ضرورت می یابد. جامعه شناسان بر این باورند که در جوامع انسانی، همواره حدی از تعارض وجود دارد که سبب بالندگی و پویایی جامعه می شود، ولی اگر تعارض از مرز خود فراتر رفت، به عنوان آسیب بزرگ اجتماعی، ضربه های مهلکی بر پیکر اجتماع وارد می سازد. از این رو، لازم است که همواره افرادی در پست ها و موقعیت های گوناگون، تعارض های بیمارگونه و آسیب زا را در جامعه، شناسایی و آن ها را فوری حل کنند تا از این رهگذر، بزرگ ترین کارکرد و وظیفه نظام سیاسی که همانا حفظ تعادل نظام اجتماعی است، عملی شود. یکی از شغل هایی که می تواند در این زمینه موثر و راه گشا باشد، قضاوت است. دین مبین اسلام نیز برای رفع مشکلات و گرفتاری های اجتماعی، وجود افراد باصلاحیت و شایسته را در امر قضاوت ضروری می داند. حضرت علی(ع) در این باره می فرماید: «خیر الناس قضاه الحق؛ بهترین مردم، کسانی هستند که عادلانه قضاوت کنند».

کلیدواژه ها:

اسلام ، قضاوت ، حق ، قوه قضاییه