تاثیر خودسازی درجامعه سازی ازنگاه قرآن وروایات

شناخت انسان در کنار شناخت خدا و جهان همواره یکی از موضوعات اساسی و از دغدغه های مهم بشر بوده است. این شناخت می تواند نقش مهم و تاثیر گذاری در ابعاد مختلف حیات انسان و نیز در شناخت خدا و جهان داشته باشد. از این رو ، متفکران و فلاسفه اسلامی از دیر باز بر اهمیت آن تاکید داشته اند. شهید مطهری نیز از جمله اندیشمندان و فیلسوفان اسلامی معاصر است که بر نقش بسیار مهم شناخت انسان در مسائل اساسی زندگی چون خودسازی، خداشناسی و تحقق جامعه ی ایدآل تاکید می کند. ایشان با ارائه تعریف خاصی از «خودشناسی» انسان را موجودی دوساحتی و برخوردار از روح و حقیقت الهی می داند و بنابراین، نگاه ت(ساحتی و مادیگرایانه ی صرف به انسان را ،سبب اصلی عدم درک حقیقت انسان ارزیابی میکند. خودسازی به عنوان جهاد اکبر، از وظایف مهمی است که هر فرد باید در حد وسع و توان خویش بکوشد تا عزت خود، خانواده و اجتماعی که در آن زندگی می کند را اعتلا بخشد. خودسازی می تواند در ابعاد جسمی، روحی، فکری، اخلاقی، ایمانی و اعتقادی صورت پذیرد. برای وصول به مرحله خودسازی لازم است فرد ابتدا خود را در تمامی ابعاد وجودی بشناسد که ثمره ی آن، معرفت الله است. بدون تردید، رسیدن به وضعیت مطلوب و ایده آل بدون شناخت انسان به عنوان موضوع تربیت امکان پذیر نیست. از نظر امام علی (ع) در نهج البلاغه، معرفت نفس، تزکیه، تهذیب، محاسبه نفس، رعایت تقوا، عمل به دستورات و معارف دینی از اصول اساسی خودسازی است و راه هایی مانند رعایت اخلاق، تعقل و اندیشه، عبادت، توبه، یاد مرگ، پرهیز از دنیادوستی، شهوت پرستی، امیال و آرزوها، اجتناب از فخرفروشی و تکبر و خودبینی آمده است. از نظر امام علی (ع)، خودسازی، تنها فردگرایانه نیست، بلکه در ارتباط با دیگران نیز مطرح می شود و مقصود این نیست که هرگاه انسان بخواهد خود را بسازد و به اصلاح خویشتن خویش پردازد، باید از اجتماع دوری گزیند و انزوا و گوشه نشینی اختیار کند. نوشتار پیش روی، با روش اسنادی و با رویکرد توصیفی به تاثیر خودسازی در جامعه سازی از نگاه قرآن وروایات می باشد.

کلیدواژه ها:

خودسازی ، جامعه سازی ، تهذیب نفس ، معرفت نفس