بررسی رابطه گرانولومتری رسوبات بادی با ارتفاعات مختلف در بارخان های محدوده شهرستان اردکان

بارخان ها یکی از فراوان ترین اشکال تپه های ماسه ای بوده و هجوم ماسه های روان در قالب تپه های بارخانی و بارخان های ناقص، یکی از مهم ترین مخاطرات محیطی در عرصه های درگیر با فرسایش بادی است، لذا ارزیابی و شناسایی همه جانبه آنها بسیار حایز اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های گرانولومتری بارخان های محدوده شهرستان اردکان، در ارتفاع های مختلف است. در سال ۱۳۹۵، محدوده ی منطقه ی مورد مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نرم افزار Google Earth شناسایی و سپس با بازدید میدانی در منطقه اردکان، از ۶ بارخان در دو ارتفاع مختلف، نمونه برداری صورت گرفت. این نمونه برداری با توجه به شکل و هندسه ی بارخان، در ارتفاع بالاتر با تعداد کمتری صورت گرفت. سپس در آزمایشگاه، گرانولومتری بر روی نمونه ها انجام گردید. در مرحله ی بعد نتایج مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و با انجام آزمون t مستقل، معنی دار بودن اختلاف هر یک از متغیرها بررسی شد. نتایج نشان داد بیش ترین فراوانی نمونه ها در دامنه رو به باد، مربوط به ماسه های با اندازه ی ۲۵۰ تا ۵۰۰ میکرون به میزان ۵۴/۶۸ درصد و در دامنه پشت به باد با اندازه ی ۱۲۵ تا ۲۵۰ میکرون به میزان ۵۱/۹۷ درصد می باشد. همچنین متغیرهای قطر میانگین، چولگی و جورشدگی در محدوده صفر تا ۲ متر دامنه رو به باد و پشت به باد دارای اختلاف معنی دار در سطح  ۵ درصد می باشد و بین دو دامنه اختلاف معنی داری در متغیر کشیدگی مشاهده نشد. همچنین، مشخص شد در محدوده ۲ تا ۴ متر تپه های بارخان اختلاف معنی داری بین متغیرهای جورشدگی و کشیدگی در دو طرف دامنه رو به باد و پشت به باد وجود ندارد و در این محدوده بین دو متغیر قطر میانگین و چولگی اختلاف معنی دار در سطح ۵ درصد مشاهده گردید. نتایج مبین آن است که نسبت همگنی ابعاد دانه های ماسه در شیب های پشت به باد و رو به باد متفاوت است.

کلیدواژه ها:

بارخان ، دامنه پشت به باد ، دامنه رو باد ، دانه بندی ، رسوبات بادی