ارزیابی وضعیت امنیت آبی از منظر منابع و مصارف آبی (مطالعه موردی: زیرحوضه غربی دریاچه ارومیه)

امنیت آبی مفهومی پیچیده از مدیریت یکپارچه منابع آب است که وضعیت کشورها و حوضه­های آبریز را از نظر دسترسی به منابع آب مورد بررسی قرار می­دهد. عوامل متعدد هیدرولوژیکی، ساختاری، نهادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در ایجاد امنیت آبی دخیل هستند. پژوهش حاضر بر آن است تا عوامل هیدرولوژیکی موثر بر امنیت آبی زیرحوضه غربی دریاچه ارومیه را بررسی نماید. بدین منظور میانگین وزنی نرمال شده­ی چهار شاخص دسترسی به آب، شدت برداشت آب، تغییرپذیری رواناب ماهانه و درصد اراضی کشت آبی از کل زمین­های زیر کشت در بازه­های زمانی پنج ساله شامل سال­های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ محاسبه گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که وضعیت امنیت منابع و مصارف آب در محدوده های غربی حوضه دریاچه ارومیه دارای شرایط نسبتا مشابه و در طبقه متوسط و ضعیف قرار گرفته است. امتیاز امنیت منابع و مصارف آب کل زیرحوضه غربی دریاچه ارومیه برای سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ به ترتیب برابر با ۴/۰ (متوسط) و ۳۲/۰ (ضعیف) است. کاهش امنیت منابع و مصارف آب در طول بازه­های زمانی ناشی از کاهش سرانه منابع آب تجدیدپذیر و افزایش شدت برداشت آب در زیر­حوضه غربی دریاچه ارومیه بوده است که نیازمند بازنگری در مدیریت میزان مصارف آب در بخش­های مختلف می­باشد.

کلیدواژه ها:

امنیت منابع و مصارف آب ، حوضه دریاچه ارومیه ، دسترسی به آب ، شدت برداشت آب