محاسبه شاخص کیفیت هوا (AQI)آلایندههای O۳ و NO۲، بررسی نحوه تغییرات غلظت و ارتباط آنها با پارامترهای هواشناسی درمنطقه صنعتی بندرعباس (۲۰۲۰-۲۰۱۵)

امروزه آلودگی هوا یکی از مهم ترین مشکلات زیست محیطی می باشد، بنابراین پایش مستمر کیفیت هوا به خصوص در مناطق صنعتی امری ضروری است . بندرعباس به دلیل موقعیت اقلیمی خود و شدت توسعه ی صنعت در مناطق غربی آن همواره در معرض آلودگی هوا قرار دارد. در این پژوهش از اطلاعات ساعتی آلایندههای O۳ و NO۲ در بازه زمانی ۵ساله (ژوئن ۲۰۱۵ تا فوریه ۲۰۲۰) ایستگاه ثابت واقع در منطقه ویژه صنعتی بندرعباس و دادههای تصحیح شده سرعت باد، رطوبت نسبی ، فشار سطح دریا، دما، تابش و ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیک بندرعباس استفاده شدهاست . ابتدا با استفاده از آنالیز نقطه ی تغییر۱ ، نمودارهای روند غلظت آلاینده های مذکور ارائه شد. سپس شاخص روزانه کیفیت هوا AQI)۲) برای آلایندهها محاسبه و تعداد روزهای آلوده آنها به تفکیک ماه در هرسال به صورت مجزا طی این دوره آماری گزارش شد. ارتباط آماری آلایندهها با پارامترهای هواشناسی نیز به صورت متوسط روزانه و ماهانه به روش تحلیل همبستگی انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به الگوی شبانه روزی آلایندهی NO۲، یک پیک در ساعات ۸ تا ۱۰صبح و یک پیک درطول ساعات شب (۱۰ شب تا ۲ صبح ) وجود دارد و در ساعات بعدازظهر (حدود۱۲تا۱۸) افت این آلاینده مشاهده می شود. اما برای آلاینده ازن، پیک در ساعات ۱۲ تا ۱۶ بعدازظهر و افت در شب هنگام مشاهدهشد. فراوانی روزهای آلوده ی آلاینده ازن نیز در ماههای گرم سال(از مارس تا آگوست ) و با بیشترین تعداد روزهای آلوده متعلق به ماه ژوئن و جولای در هرسال مشاهده شد. آلاینده O۳ قوی ترین همبستگی را به صورت مستقیم با بیشینه ی ساعت آفتابی (۷۸۷/۰(+ و مجموع تابش (۷۴۶/۰(+ و سپس با فشاربه صورت معکوس(۷۲۶/۰-) نشان داد. حداکثر شاخص NO۲ با مقدار ۱۶۳ در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ در مرحله ناسالم مشاهده شد و این آلاینده قوی ترین همبستگی را به صورت معکوس با بیشینه ی ساعت آفتابی (۴۹۷/۰-) و مجموع تابش (۴۸۸/۰-) و به صورت مستقیم با فشار(۴۲۰/۰(+ نشان داد.

کلیدواژه ها:

آلودگی ، بندرعباس ، O۳ ، NO۲ ، AQI ، پارامترهای هواشناسی