بررسی ترکیبات گیاهی آویشن شیرازی در اکوتیپ های مختلف استان یزد

مقدمه : آویشن شیرازی با نام علمی ZatariamultifloraBoiss گونه ای معطر و از خانواده نعناییان است که در مناطق گرم و خشک ایران رویش دارد . گونه ی آویشن شیرازی از زمانهای قدیم به صورت سنتی در درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار گرفته است .هدف: در این مطالعه بازده و اجزای اسانس اکوتیپ های آویشن شیرازی در رویشگاه های طبیعی استان یزد مورد ارزیابی قرار گرفت .روش تحقیق : اکوتیپ های آویشن شیرازی از شهرستان های استان یزد ( منشاد- خضرآباد-اسفندآباد) جمع آوری شدند.استخراج اسانس به روش تقطیر با آب به مدت ۳ ساعت انجام شد و شناسایی ترکیبات نمونه های اسانس به وسیله دستگاه های گاز کارماتوگراف (GC)و گاز کارماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی ((GC/MS انجام شد.نتایج :. بیشترین درصد اسانس در اکوتیپ منشاد با ۷۸.۳ درصد و کمترین درصد اسانس مربوط به منطقه خضرآباد ۴۹.۳ درصد ا ست . در منطقه من شاد ۳۱ ترکیب ، منطقه ا سفندآباد ۲۸ ترکیب و در منطقه خ ضرآباد ۳۱ ترکیب و در مجموع ۳۵ ترکیب مختلف ش ناسایی گرد ید. ترکی باتی چون ۱Octen۳ol،Octanone۳ ،α-Terpinolene فقط در اکوت یپ منشاد ، ترکیباتی چون βPhellandrene،Dihydrocarvone فقط در اکوثیپ خضرآباد مشاهده شد. عمده ترکیبات آویشن شیرازی در بین جمعیت های مورد مطالعه مربوط به ترکیبات Carvacrol،p-Cymene ،Thymol ، Linalool ،γ-Terpinene بود. این ترکیبات در مجموع ۶۲.۸۴ در صد از کل ترکیب منطقه منشاد ، ۷۹.۸۸ در صد از کل ترکیب ا سفندآباد و ۵۵.۸۶در صد از کل ترکیب خ ضرآباد را شامل می شود. میتوان گفت کارواکرول و تیمول در بین بقیه ترکیبات درصد بالاتری را شامل می شود. میانگین مقدار کارواکرول و تیمول در منطقه اسفنداباد (۰۳.۳۹%) نسبت به دو رویشگاه دیگر بیشتر است .

کلیدواژه ها:

آویشن شیرازی ، ترکیب ، اسانس ، اکوتیپ