نقد زیباشناسی بلاغی آرایه تکرار در غزلیات سعدی

مهمترین مباحث ادبی، مباحثی است که به میزان تاثیر و زیبایی آثار ادبی بپردازد. یکی از علوم ادبی که نقش بسیار موثری در شناخت و درک زیباییها و ظرافتهای سخن ادبی دارد، علم «بلاغت» است، که از قرن دوم هجری به مناسبت مساله اعجاز قرآن کریم در میان مسلمانان مطرح گردید و کتابهای متعددی در این باب نوشته شد. بلاغت به سه شاخهی معانی، بیان و بدیع تقسیم میشود. که در این میان علم ارزشمند بدیع با وجود ظرفیتهای فراوانی که برای تحلیل زیباشناختی سخن و کشف و دریافتهای دقیق و باریک زبانی و ادبی متون دارد، به دلایل مختلفی مورد بیتوجهی و بیمهری قرار گرفته است. زیباشناسی علم یا روشی است مبنی بر شناخت دلایل مخاطب پذیر بودن یک اثر هنری و نقد و تحلیل زوایای هنری آن. خواه این اثر هنری نقاشی، خطاطی و حکاکی باشد، خواه نویسندگی و شاعری در هرحوزهای باشد. در زیبایی شناسی شعر عناصر شکل، صورت و محتوا در ارتباط متقابل با یکدیگر قرار دارند. در نقد زیبایی شناختی شعر موزون و آهنگین بودن، صریح و گویا بودن اندیشه ساز و خیال پرداز بودن از عناصر اصلی است. در بلاغت امروز گونههای ظریف صناعت تکرار را از شگردهای موسیقایی سخن بر می شمارند. تکرار در دو بخش تکرار موسیقایی و تکرار معناشناختی قابل بررسی است. موسیقی تکرار از جنبه زیباشناختی شعر اهمیت فراوان دارد و در حقیقت همان موسیقی آواها، اصوات و الفاظ مسموع است که با جای گیری مناسب در سخن، گونههای موسیقی شعر را، از جمله موسیقی درونی، کناری و بیرونی، رقم می زند. در این پژوهش که با روش تحلیل و توصیفی انجام گرفته است برآنیم که به زیباشناسی بلاغی آرایه تکرار در غزلیات سعدی همراه با شواهد شعری بپردازیم. هدف اصلی از انجام این پژوهش تحلیل زیباشناسی بلاغی آرایه تکرار در غزلیات سعدی است.

کلیدواژه ها:

بلاغت ، بدیع ، زیباشناسی ، تکرار ، سعدی