بررسی اثر تیمارهای مختلف القاکننده رشد کند در شرایط درون شیشه ای به منظور حفاظت میان مدت ژنوتیپ های سیب زمینی بانک ژن گیاهی ملی ایران

حفظ ژرم پلاسم سیب زمینی (Solanum tuberosum) با توجه به نقش این گیاه در تامین امنیت غذایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. با توجه به هتروزیگوسیتی بالای سیب زمینی و تفرق شدید در نتاج حاصل از تولید مثل جنسی، ضروری است که از تکثیر غیرجنسی برای حفظ ریخته ارثی ژنوتیپ های منتخب استفاده شود. گرچه کشت درون شیشه ای، روشی کارآمد برای نگهداری منابع ژنتیکی سیب زمینی است ولی تحت شرایط بهینه نگهداری، به دلیل رشد سریع گیاهان، واکشت های متعدد نیاز است. از آنجا که این امر منجربه افزایش هزینه ها و افزایش احتمال وقوع تنوع سوماکلونال می شود، بنابراین ایجاد شرایط رشد حداقل در گیاهان تحت نگهداری در شرایط درون شیشه ای ضروری به نظر می رسد. در پژوهش حاضر به منظور یافتن بهترین تیمار موثر بر کاهش سرعت رشد ریز نمونه ها با حداقل اثر منفی بر آنها، اثر دو نوع آگار شامل آگار-آگار و آگار شیرینی پزی، اثر دو عامل اسموتیک سوربیتول و مانیتول در دمای ۶ درجه سانتی گراد بر سه ژنوتیپ سیب زمینی مورد بررسی قرار گرفت. ریزنمونه ها به مدت ۹ ماه بدون واکشت تحت تیمارهای رشدکند نگهداری شده و صفات طول اندام هوایی، تعداد جوانه بالقوه و وضعیت گیاهچه ها ثبت شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که در هر سه ژنوتیپ تحت بررسی، تیمار سوربیتول (در ترکیب با آگار-آگار یا آگار شیرینی پزی) در دمای ۶ درجه به­ دلیل داشتن طول گیاهچه کمتر و وضعیت گیاهچه مطلوب و همچنین داشتن تعداد جوانه کافی جهت واکشت، تیمار برتر جهت نگهداری میان مدت ژرم پلاسم سیب زمینی است.

کلیدواژه ها:

Potato ، in vitro culture ، germplasm conservation ، osmotic agents ، slow growth ، سیب زمینی ، کشت درون شیشه ای ، حفظ ژرم پلاسم ، عوامل اسموتیک ، رشد کند