عوامل تاثیرگذار بر استفاده بیرویه کشاورزان از آفت کش ها و ارزیابی رفتار خودحفاظتی آنان در کار با آفت‎کش ها (مورد مطالعه: استان زنجان)

افزایش فوت انسانها به علت استفاده ناامن از آفتکشهای شیمیایی، یکی از جدیترین خطرات شغلی است که کشاورزان در کشورهای در حال توسعه با آن مواجه هستند. بنابراین، هدف تحقیق حاضر، بررسی عوامل تاثیرگذار بر استفاده بیرویه کشاورزان از آفتکشها و شناخت موانع اتخاذ اقدامات خودحفاظتی در استفاده از آفتکشهای شیمیایی در استان زنجان می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگان موضوعی در استان زنجان بودند که از بین آنها ۲۰ نفر با استفاده از روش نمونه‎گیری هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری داده های تحقیق از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. تجزیه و تحلیل کیفی داده ها با استفاده از نرم افزار مکس کیودا نسخه ۱۲ انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که اصلیترین عوامل تاثیرگذار بر استفاده بیرویه کشاورزان از آفتکشهای شیمیایی شامل ضعف شناختی- اطلاعاتی (آگاهی پایین از عوارض استفاده از سموم، اطلاعات اندک از اصول کنترل آفات و مزایای کشت ارگانیک)، ضعف خدمات آموزشی- ترویجی (اطلاع‎رسانی ضعیف و دشواری در دسترسی به اطلاعات، کمبود دوره‎های آموزشی مرتبط و دسترسی کم و محدود بودن تعداد کارشناسان)، ویژگی‎ شیوههای کنترل شیمیایی آفات (قیمت پایین سموم، اثربخشی بیشتر سموم نسبت به دیگر شیوههای کنترل آفات، سهولت در دسترسی و استفاده از سموم)، ضعف حمایتی و عوامل فردی بوده است. افزون بر این، نتایج تحقیق حاکی از آن بود که متغیرهای عدم توجه دولت و سازمان‎های ذیربط به سلامت کشاورزان، ضعف عمومی فرهنگ سلامت در بین روستاییان، عوامل اقتصادی، عوامل فردی و نگرشی، ضعف اطلاعات و موانع مرتبط با تجهیزات حفاظت فردی بر اتخاذ رفتارهای خودحفاظتی کشاورزان در استفاده از آفت کش ها تاثیر دارند.

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: رفتار خودحفاظتی ، اقدامات ایمنی ، آفتکش ، زنجان