بررسی و تحلیل ناپایداری توسعه شهری در محلات فرودست شهری (نمونه موردی شهر تبریز)

افزایش مهاجرت و رشد جمعیت شهری و گسترش محلات غیررسمی در شهرهای بزرگ از جمله شهر تبریز، مشکلات فراوانی برای سیستم شهری ، شهروندان، مدیریت شهری و برنامه ریزان ایجاد کرده است . محلات فرودست شهری در بیشتر شهرهای کشور نمودها و مشکلاتنسبتا مشابهی دارند همچون: نرخ بالای مهاجرپذیری ، عدم تجانس فرهنگی و اجتماعی ، نابرابری فضایی و اقتصادی ، اسکان غیررسمی ، مخاطرات محیطی چون زلزله ، سیل ، فقر و افت کیفیت سکونت و دسترسی ناکافی به خدمات و زیرساخت های شهری .شهر تبریز به عنوان پایتخت منطقه آذربایجان حتی قبل از آغاز برنامه اصلاحات ارضی و شروع برنامه های توسعه ملی و صنعتی شدن، مقصد مهاجرین عمدتا روستایی در منطقه شمال غرب کشور بوده است . در دهه های اخیر در نبود برنامه ریزی های راستین آمایشی و سرزمینی در سطوح مختلف ملی ، منطقه ای و محلی ، مهاجرین فاقد مهارت و سرمایه کافی ، به اراضی حاشیه ای و مشکل دار به لحاظ زمین ساختی و توپوگرافی رانده شده و در این ارتباط بازارهای سودآور غیررسمی زمین و مسکن تشکیل یافته است .برپایی مسکن بصورت یک شبه و با مصالح نامرغوب و ناپایدار در حریم گسل شمال تبریز و وجود خطر زمین لرزه و زمین لغزش، عدم تسطیح و آماده سازی اراضی ، تفکیک نامناسب زمین و شبکه ارتباطی تنگ و پرشیب ، سکونت در حریم دکل های برق فشار قوی و ...تنها نمونه هایی از ناپایداری توسعه شهری در محلات فقیر نشین و سکونتگاه های غیررسمی شهر تبریز هستند.هدف این مقاله تاکید بر ضرورت توجه به شاخص های پایداری در برنامه ریزی توسعه شهری و مقایسه وضعیت شهر تبریز با محلات فرودست شهری و سکونتگاه های غیررسمی این شهر می باشد.

کلیدواژه ها:

شاخص های پایداری ، سکونتگاه های غیررسمی ، مخاطرات طبیعی ، کیفیت سکونت