خوانش معماری خانه های تاریخی با الگوی زیباشناسی ( نمونه موردی : خانه های تاریخی شهر مشهد در دوره قاجار)

معماری به عنوان کالبدی عینی برای تجلی هویت هر مکانی است . زیبایی در معماری در هر زمینه و بستری به عنوان یک مفهوم کلان، فرآیند پویایی است که ابعاد متنوع و متکثری دارد که هر یک بر هم تاثیر می گذارند و از هم تاثیر می گیرند. ازاین رو هدف پژوهش حاضر بررسی و مطالعه معماری خانه های تاریخی دوره قاجار شهر مشهد با الگوی زیباشناسی است تا بدین صورت بتوان نوع بهرهمندی از الگوی زیبایی شناسی معماری این خانه ها را بازشناخت . حال فرضیه مطرح در نیل به این هدف این است که الگوهای زیبایی شناختی معماری در خانه های دوره قاجار تنها در تزئینات مورد توجه معماران بوده است . بر این اساس پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و استفاده از شیوه گردآوری اطلاعات به دو صورت مطالعات کتابخانه ای و میدانی به این نتیجه رسید که معماری خانه ها در این دوره با دو بخش اندرونی و بیرونی ، کارکرد خود را حفظ نموده که این مهم را می توان وجه تمایز اصلی خانه های منسوب به این دوره از سایر دورهها می توان برشمرد. همچنین یافته ها نشان داد که مهم ترین وجه مشترک در تمامی خانه ها به لحاظ زیبایی شناسی ، بحث تقارن و وحدت و هماهنگی بود، که در بخش ورودی این خانه ها با تکرار ارکان عمودی و بهرهمندی تمامی مولفه های بکاررفته در این بخش به صورت ریتم دار مد نظر معماران این بناها بوده است . لازم به ذکر است که در این دوره خانه ها خیلی دارای ارزش زیبایی به لحاظ عناصر تزئینی نبوده اند، چرا که اکثر خانه ها فاقد تزئینات بودند و جدارهها غالبا یک مدل و آجری بود.

کلیدواژه ها:

معماری ، خانه تاریخی ، زیباشناسی ، دوره قاجار ، شهر مشهد.