تبیین قابلیت های معماری فضاهای عمومی با رویکرد پاسخگوئی به نیازهای سلسله مراتبی انسان بر اساس مبانی اسلامی

در عصر حاضر مسئله هایی که در حوزه شهرسازی و معماری بیان می شود که طراحی فضاهای شهری یکی از آن هاست و خواستگاه و هدف آن پاسخ دهی به احتیاجات بشریت است ؛ در این جهت ، تحقیقات گوناگونی انجام شده تا عواملی را مشخص کنند که در طراحی فضا منطبق با احتیاجات بشر تاثیرگذار هستند. بیشتر شاهد هستیم که نیازهای اجتماعی انسان خیلی مورد نظر نبوده و به خاطر غیبت شهروندان در فضاهای عمومی ، جنبه اجتماعی فضاهای عمومی کمرنگ شده است . هدف فضاهای اجتماعی می بایست ترغیب توقف افراد و برقراری تعاملات اجتماعی باشد، اما بالعکس شرایط فضاهای اجتماعی به سمتی حرکت کرده که مردم را به عبور هر چه سریع تر از فضاهای عمومی تشویق می کند. در این راستا، مقاله حاضر می کوشد تا مدل هایی در زمینه احتیاجات انسانی مبتنی بر دیدگاه روانشناسان مشهور از جمله مازلو ارائه کند و آن ها را همسو با مبانی اسلامی بررسی می کند تا بتواند از این منظر به اهمیت موضوع اشاره شده، بپردازد. آنچه از مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات حاصل می شود و بررسی مدل ها نیز نشان داده، مدل ها پیچیدگی و وابستگی نیازها را در آشکارسازی فعالیت های انسانی یا عملکرد فضاهای معماری ، نشان می دهند. پس در صورتی که مدلسازی به درستی مشخص شود، مسیری در طراحی فضاهای شهری ایجاد می شود تا به محیط های متناسب با احتیاجات و نیازهای مردمان جامعه بپردازد. همچنین شناسایی نیازهای انسانی به عاملی تبدیل می شود که باعث شناخته تر شدن روابط انسانی و روابط انسان با محیط رفتاری خواهد شد. تحقیق حاضر باید در گروه پروژه کیفی قرار دارد و به صورت توصیفی -تحلیلی انجام شده است . در برخی از قسمت ها نیز به صورت موردی ، روش میدانی مورد استفاده قرار گرفته است . مطالعه اسناد کتابخانه ای علاوه بر استفاده از پرسشنامه ، مشاهده و حضور در فضاهای عمومی جزء ابزار گردآوری اطلاعات در مطالعه حاضر محسوب می شوند. پس اگر محیطی می تواند احتیاجات انسانی را برطرف سازد، پس می بایست به شناخت صحیح نیازها، رابطه ی انسان با انسان و رابطه ی انسان با مکان که محیط رفتاری پرداخت تا بتواند موجبات رفع نیازهای انسانی را فراهم ساخت . پس طراحان باید این مسائل را در نظر گرفته تا بتوانند فضاهای عمومی متناسب با نیازهای کابران و باعث ایجاد امنیت ، آرامش و سلامت روان خلق نمایند.

کلیدواژه ها:

مبانی اسلامی ، قابلیت ، مدل مازلو ، فضاهای عمومی ، نیازهای انسانی