شناسایی گسل های مدفون و نقش آن ها در جریان آب های زیرزمینی دشت ارومیه

دشت ارومیه واقع در باختر دریاچه ارومیه، در شمال باختری ایران قرار دارد. آثار حرکتی گسل­ها در واحدهای سنگی اطراف قابل مشاهده بوده ولی به دلیل مقاومت کم واحدهای کواترنر، شواهد گسلشی در آن ها ثبت نگردیده است. وجود گسل های مدفون سبب ایجاد تغییرات در سطح آب زیرزمینی می شود، از این تغییرا می­توان برای شناسایی گسل­های پنهان استفاده کرد. مدل سازی گسل­ها و مسیر آب زیرزمینی در این منطقه با استفاده از داده­های زیر سطحی ۱۶۰ گمانه به متراژ و مجموع عمق حفاری ۱۹۰۰ متر از ۶۱ نقطه دشت، ۱۲ ترانشه و چهار مقطع عرضی انجام شده است. نتایج نشان می­دهد واحد ماسه سنگ در عمق ۳ تا ۶ متر، مارن در ۵ تا ۱۲ متر و شن در عمق ۸ تا ۱۶ متری قرار دارد. جهت جریان آب زیرزمینی نیز از جنوب به شمال می باشد که در فرادیواره گسل­ها، سطح تراز به سطح زمین نزدیک تر می­شود. در مقطع DD' مطالعه شده، شن در فرادیواره گسل در عمق ۳۰ متر (گمانه ۲۳) بوده  اما در فرودیواره در عمق ۱۴ متر (گمانه ۴۰) قرار دارد که نشان دهنده وجود یک گسل نرمال پنهان در این منطقه است. همچنین، سطح آب در گمانه ی ۱۸، در عمق ۶ متر و در گمانه ی ۲۳، در عمق ۱۹ متری ثبت شده است که نشان دهنده جابجایی توسط یک گسل پنهان با راستای NW-SE  با شیب به سمت جنوب باختری است. به طور کلی در چهار مقطع عرضی با تطبیق ستون چینه شناسی و تغییرات سطح آب زیرزمینی، ۱۹ گسل پنهان غالبا با روند NW-SE و شیب SW  شناسایی شده اند. با توجه به الگوی جابجایی، ساز وکار حرکتی گسل­ها نرمال می باشد.

کلیدواژه ها:

گسل پنهان ، کواترنر ، جریان آب زیر زمینی ، مدل سه بعدی ، ارومیه