بررسی ساختاری فرش های افشان دوره ی پهلوی ( نمونه موردی: موزه ملک )

فرش یکی از تولیدات اصلی مردم ایران بوده که نسل به نسل منتقل شده است که برخی از دست بافت های موجود در موزه ها گواه بر این مدعاست. شناخت ساختاری قالی به منزله ی روزنه ای جهت نفوذ به درون اثر و یافتن رمز و رازهای شکل گیری آن است که توجه برخی از پژوهشگران را به خود معطوف داشته است. هدف اصلی پژوهش حاضر شناخت ویژگی های فرش های دوره ی پهلوی موجود در موزه ی ملک می باشد که تمرکز اصلی بر روی طرح افشان به عنوان یکی از طرح های اصلی در طبقه بندی فرش های دستبافت ایران است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی توصیفی با تکیه بر منابع کتابخانه ای می باشد. روش تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش به صورت کیفی است و ابزارهای اندازه گیری در این پژوهش جداول، اشکال، اطلاعات فیش برداری شده از مقالات و کتب می باشد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ساختار و طرح دو رکن اصلی برای بافت یک فرش دست بافت است. طرح؛ جنبه ی تزئینی بیشتری دارد و عناصر نباتی و شکل خیالی در شاخه ی عرفانی، شکل نگاشتاری در شاخه ابعاد تجسمی مانند طرح های اسلیمی نقش اصلی در شکل دادن به طرح افشان را به خود اختصاص داده اند. شناخت این عوامل یک شناسنامه ی کوچک از داده های تاریخی این فرش ها محسوب شده و می تواند موجب حفظ جایگاه و ارزش هنری فرش، جلوگیری از افول دانش فرش بافی و انتقال معنا به آیندگان باشد.

کلیدواژه ها:

فرش دستباف ، طرح افشان ، پهلوی ، موزه ملک