سیاست جنایی ایران در حکم معافیت پدر از قصاص در قتل عمد فرزند با نگاهی به فقه

هدف از پژوهش حاضر »سیاست جنایی ایران در حکم معافیت پدر از قصاص در قتل عمد فرزند با نگاهی به فقه« است. یکی از مسائل مهم فقهی، مسئله قصاص پدر در برابر کشتن عمدی فرزند است. فقهای مذاهب اسلامیدرباره قصاص پدر در برابر کشتن عمدی فرزند، دو دیدگاه متفاوت ارائه کرده اند: دیدگاه نخست، جمهور مذاهب اهل سنت )حنفیه، شافعیه و حنابله( و شیعه امامیه )در قول مشهور خویش( قائل به عدم قصاص والد به سبب کشتن عمدی فرزند هستند که مهمترین دلیل این حکم نزد این دسته از فقها، حدیث »ال یقاد الوالد بالولد« است. دیدگاهدوم: مالکیه بنابر قول راجح و بعضی دیگر از فقیهان اسلامی، قائل به قصاص پدر در مقابل کشتن عمدی فرزند هستند. از جمله ادله این دسته از فقها، استدلال به عموم ادله قصاص است. ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲نیز در مسئله عدم قصاص والد به فرزند، به طور عموم از دیدگاه جمهور اهل سنت و قول مشهور شیعه امامیه به طور خصوص از دیدگاه شیعه امامیه پیروی کرده است. پس از بررسی ادله مذاهب فقهی در این مسئله، به نظر میرسدمجازات پدر در قتل عمدی فرزند، تابع شرایط حاکم بر قتل است، به طوری که اگر قتل در شرایط کاملا غیر موجه انجام گرفته باشد و هیچ شبهه ای در عمدی بودن قتل وجود نداشته باشد، از باب افساد فی الارض و القتل بالسیاسه، حکم به اعدام پدر می گردد. اما اگر قتل در غیر این شرایط انجام گرفته باشد، به طوری که عمدی بودن قتل را خدشه دار سازد، مجازات قصاص بنابر ادله مخصصه منتفی می شود. ماهیت روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد.