انتشار دی اکسید کربن و رشد اقتصادی: تحلیلی فضایی در میان استان های ایران

در دهه های اخیر، خطرات و آسیب های زیست محیطی ناشی از رشد اقتصادی، رشد جمعیت و مصرف انرژی بیش تر نمایان شده است. در این میان، یکی از پیشرفت های جدید در مطالعه ی رابطه ی میان عوامل اقتصادی موثر بر کیفیت زیست محیطی، توجه به ماهیت فضایی پدیده های زیست محیطی است. از این رو هدف این مطالعه، به مدلسازی ارتباط انتشار CO۲ و رشد اقتصادی در کنار سایر عوامل تاثیرگذار بوده است. انتشار CO۲ به عنوان معیاری برای آلودگی محیط زیست در ایران با استفاده از مدل دوربین فضایی (SDM) و در چهارچوب داده های تابلویی فضایی در میان استانهای ایران طی دوره ۱۳۹۶-۱۳۸۲ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که در مجموع GDP سرانه واقعی باعث افزایش انتشار CO۲ در سطح استانها میشود، چرا که ضریب مثبت GDP سرانه واقعی از ضریب منفی GDP سرانه واقعی فضایی بزرگتر است. یکی دیگر از متغیرهای بسیار مهم در افزایش انتشار CO۲در سطح استانها، شدت مصرف انرژی و وقفه فضایی آن میباشد که بالاترین ضرایب معنادار و مثبت را در مدل این مقاله دارد. همچنین قیمت وزنی انرژی استانی و وقفه فضایی آن نیز تاثیر معنادار و منفی را بر انتشار CO۲داشته است. هر چند افزایش درجه شهرنشینی تاثیر معناداری بر انتشار CO۲ همان استان نداشته است، اما افزایش درجه شهرنشینی استانهای همجوار باعث افزایش انتشار CO۲ شده است. در نهایت ضریب وقفه فضایی متغیر وابسته، معنادار و مثبت بوده که نشان میدهد افزایش انتشار CO۲ در استانهای همسایه باعث افزایش انتشار CO۲ در همان استان شده است.

کلیدواژه ها:

انتشار دی اکسیدکربن(CO۲) ، رشد اقتصادی ، استان های ایران ، مدل دوربین فضایی ، رویکرد اقتصادسنجی فضایی