تعیین مناسب ترین صفات اثر گذار بر عملکرد ژنوتیپ های گندم نان تحت شرایط مطلوب و خشکی در منطقه داراب استان فارس

تنش خشکی مهمترین عامل محدود کننده ی عملکرد دانه ی گندم بویژه در مناطق جنوبی ایران است. به منظور شناسایی مناسب ترین صفات زراعی موثر بر عملکرد دانه ی ژنوتیپ های امید بخش گندم نان (۱۶ ژنوتیپ) در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی، این آزمایش در سال های ۹۲-۱۳۹۱ و ۹۳-۱۳۹۲ در منطقه ی داراب استان فارس اجرا شد. تنش خشکی پس از مرحله ی گلدهی شروع و تا مرحله ی رسیدگی فیزیولوژیک ادامه یافت. در انتهای فصل رشد، صفت تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک یاداشت برداری شد و صفات عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد گلچه در سنبلچه، تعداد پنجه در واحد سطح و ارتفاع بوته اندازه-گیری شدند و صفت شاخص برداشت محاسبه شد. چهار روش آماری شامل: همبستگی ساده، رگرسیون خطی چندگانه، رگرسیون گام به گام و تجزیه ی مسیر جهت بررسی روابط بین عملکرد دانه و صفات مذکور در هر دو شرایط رطوبتی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که در میان صفات مورد مطالعه، عملکرد زیست توده و شاخص برداشت موثرترین صفات اثرگذار بر روی عملکرد دانه در شرایط مطلوب رطوبتی بودند. درمقابل، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد زیست توده به عنوان مهمترین صفات اثرگذار بر عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی مطرح شدند. با توجه به اکثر روش های آماری، نقش عملکرد زیست توده در عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی کمتر از شرایط مطلوب بود. همچنین، در شرایط تنش خشکی افزایش عملکرد دانه را می توان به شاخص برداشت بیشتر نسبت داد.

کلیدواژه ها:

Multiple liner regression ، Path analysis ، simple correlation ، stepwise regression