بررسی قابلیت داده های ماهواره بازیابی گرانش و آزمایش اقلیمی و خروجی مدل های سیستم جهانی تلفیق اطلاعات زمینی برای برآورد بیلان آب در مقیاس های مکانی بزرگ (مطالعه موردی حوضه آبریز دریاچه ارومیه)

برآورد مولفه های مختلف بیلان آب در مقیاس های مکانی بزرگ به دلیل عدم در اختیار بودن داده های مناسب، همواره با مشکلات فراوانی روبرو بوده است. در سال های اخیر با رشد فزاینده پایگاه های داده جهانی مبتنی بر برآوردهای ماهواره ای و همچنین افزایش توانایی های سخت افزاری و نرم افزاری در مدل سازی فرآیندهای پیچیده حاکم بر بیلان آب در سطح زمین، کوشش های زیادی به منظور استفاده مناسب از این ابزارهای نوین جهت کاهش مشکلات موجود در این زمینه به عمل آمده است. پروژه های بازیابی گرانش و آزمایش اقلیمی (GRACE) و سیستم جهانی تلفیق اطلاعات زمینی (GLDAS)، دو نمونه از پروژه های شاخصی هستند که مطالعه در خصوص امکان استفاده از نتایج آن ها جهت برآورد بیلان آب در مناطق مختلف کره زمین طی چند سال گذشته به صورت گسترده ای مورد توجه محققین قرار داشته است. با توجه به عدم توجه کافی به اینگونه منابع اطلاعاتی رایگان و سهل الوصول در مطالعات جاری کشور، تحقیق حاضر با هدف بررسی امکان استفاده از نتایج این پروژه ها در برآورد بیلان آب در حوضه های آبریز ایران انجام شد. بدین منظور حوضه آبریز دریاچه ارومیه به عنوان منطقه مطالعاتی انتخاب شد و مولفه های بیلان آب در این حوضه با استفاده از اطلاعات GRACE و GLDAS استخراج گردید. مقایسه مقادیر برآورد شده تغییرات بیلان کل آب در حوضه توسط GRACE و تغییرات مشاهداتی حجم آب دریاچه نشان دهنده وجود روند یکسان می باشد. همچنین برآورد تغییرات سالانه آب زیرزمینی نیز با استفاده از اطلاعات GRACE و GLDAS انجام شد که نشان دهنده قابلیت مناسب اطلاعات GRACE برای برآورد روند تغییرات آب زیرزمینی می باشد. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد اطلاعات حاصل از GRACE می تواند به عنوان ابزار مناسبی برای انجام برآوردهای اولیه، سریع و کم هزینه در خصوص بیلان آب در حوضه های آبریز کشور مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بیلان آب ، Grace ، GLDAS ، حوضه آبریز دریاچه ارومیه