مدیریت تخصیص منابع آب در حوضه آبخیز حبله رود با ترکیب مدل های SWAT و WEAP

در این مطالعه از ترکیب دو مدل SWAT و WEAP به منظور برنامه ریزی و مدیریت یکپارچه تخصیص منابع آب در حوضه آبخیز حبله رود استفاده شده است. مدل SWAT در دوره آماری ۲۰۱۲-۱۹۹۸ با استفاده از داده های آبدهی ماهانه در خروجی حوضه، واسنجی و اعتبارسنجی شد. مقادیر ضریب تبیین (R۲)، ضریب کارآیی نش- ساتکلیف (NS)، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و کارآیی مدل (ME) در مرحله اعتبارسنجی به ترتیب برابر با ۸/۰، ۷۱/۰، ۸۱/۱ و ۸۹/۰ به دست آمدند. با توجه به این مقادیر، عملکرد مدل SWAT را می توان در طبقه بندی "خوب" قرار داد. سپس برای شبیه سازی منابع و مصارف حوضه و ارزیابی سناریوهای مختلف مدیریتی، آبدهی برآوردشده با استفاده از مدل SWAT برای هر یک از زیرحوضه ها، وارد مدل WEAP شد و درصد تامین نیاز برای هر یک از گره ها در شرایط موجود (سناریوی مرجع) حاصل شد. نتایج نشان داد اراضی کشاورزی محدوده فیروزکوه و اراضی شبکه آبیاری و زهکشی گرمسار با بحران کمبود آب به ویژه در ماه های گرم سال مواجه هستند. بنابراین سناریوهایی مانند تغییر الگوی کشت، کاهش سطح زیر کشت، کاهش سرانه مصرف آب در گره های نیاز شهری و روستایی، افزایش راندمان آبیاری و سناریوهای ترکیبی، برای به تعادل رساندن عرضه و تقاضای آب در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد با به کارگیری هم زمان راهبردهای مختلف مدیریت مصرف آب (افزایش راندمان آبیاری، کاهش سرانه مصرف و تغییر الگوی کشت)، بهتر از حالت استفاده منفرد از هر کدام از سناریوها می توان برداشت آب از منابع مختلف را کاهش داد و به تعادل در عرضه و تقاضای آب در حوضه دست یافت.

کلیدواژه ها:

مدل سازی هیدرولوژیک ، تحلیل حساسیت ، مدیریت یکپارچه ، تخصیص آب