بهینه سازی تخصیص منطقه ای منابع آب در حوضه آبریز سفیدرود با رویکرد عدالت اجتماعی

افزایش تقاضا و منابع آب ناکافی دلیل اصلی افزایش مناقشات بین ذینفعان حوضه های آبریز به خصوص حوضه آبریز سفیدرود شده است. در این تحقیق، تخصیص پایدار منابع آب با دیدگاه بهره وری سود اقتصادی و برقراری عدالت اجتماعی انجام شده است که می تواند در کاهش درگیری های بین ذینفعان مفید واقع شود. پایداری در تخصیص آب به معنای تامین حداقل نیازهای زیست محیطی در برنامه ریزی های منابع آب است که از محدودیت های مدل برنامه ریزی است. در این مطالعه، مدل بهینه سازی چندهدفه تخصیص منابع آب برای تامین حداقل نیازهای بخش محیط زیست، صنعت و کشاورزی در حوضه سفیدرود توسعه داده شد که هدف اول آن حداکثرسازی میانگین بهره وری اقتصادی و هدف دوم آن حداکثرسازی برقراری عدالت در تخصیص آب است. برای اندازه گیری عدالت از ضریب جینی استفاده شده است. برای حل مدل بهینه-سازی چندهدفه توسعه یافته از الگوریتم ژنتیک چند هدفه با مرتب سازی نامغلوب (NSGA-II) استفاده شد که از بین مجموعه جواب های بهینه بدست آمده، بهترین جواب با نگرش تعادلی انتخاب گردید. زیرا این نگرش همزمان با بررسی سود اقتصادی ایجاد شده در هر یک از استان های ذینفع، برقراری عدالت در بین استان ها را نیز در نظر می گیرد. در ادامه، برای ارزیابی مدل بهینه سازی توسعه یافته، سناریوهایی بر اساس پارامترهای مقدار آب در دسترس و درصد تلفات انحراف آب تعریف شد، که نتایج نشان داد، این پارامترها تاثیر قابل توجهی در میزان بهره وری اقتصادی و برقراری عدالت در بین ذینفعان و در برنامه ریزی منابع آب حوضه دارد.

کلیدواژه ها:

تخصیص آب ، بهره وری اقتصادی ، ضریب جینی