انسان کامل به روایت ابن عربی

نظریه ی انسان کامل در عرفان اسلامی برگرفته از متن اسلام (قرآن و سنت) است و تاریخی به بلندای تاریخ ادیان بالاعم و تاریخ اسلام بالاخص دارد. پس از توحید و معرفه الله، هیچ موضوعی به قدر و منزلت انسان شناسی مدنظر ادیان الاهی نبوده است، چراکه انسان کامل مظهر اتم و جلوه ی اعظم توحید است. در میان ادیان الاهی، اسلام و در میان اندیشمندان اسلامی، عارفان و حکیمان الاهی بیش از همه و در میان ایشان، ابن عربی بیش از دیگران به این مهم عنایت ورزیده است. برای نمونه، آیاتی چون «سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی انفسهم حتی یتبن لهم انه الحق»(فصلت/۵۳)، «فی الارض آیات للموقنین و فی انفسکم افلا تبصرون» (ذاریات/۲۱) و احادیثی چون «من عرف نفسه فقد عرف ربه»(۵، صص: ۱۱،۲۰،۵۵)؛ «اعرفکم بنفسه اعرفکم بربه»(۴، ص: ۴۳۸)، شواهدی بر این مدعا هستند. مقاله ی حاضر پژوهشی است در این راستا.