مدل سازی هیدرواقلیمی نوسانات تراز دریاچه ارومیه

هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل موثر بر نوسانات ترازآب دریاچه ارومیه است بدین منظوربرای بررسی ارتباط نوسانهای تراز آب دریاچه ارومیه با پارامترهای اقلیمی و هیدرولوژی،( بارش، درجه حرارت، دبی رودخانه ها و ...)استفاده شد.از داده های تراز آب دریاچه ارومیه برای دوره آماری۴۸ ساله،۲۷ ایستگاه هواشناسی برای متغیربارش ودرجه حرارت استفاده گردید.برای تنظیم داده های سطح ایستابی آبهای زیرزمینی، ازمیان۱۰۵۴حلقه چاه،۱۲۳حلقه که دردوره آماری کاملی داشتندانتخاب ،برای اطلاع ازهمگنی و تصادفی بودن دادهها واحتمال هرگونه رونددرسریهای زمانی، از آزمون ناپارامتریکی ران تست استفاده گردید.تصادفی بودن متغیرها با احتمال خطای ۰۵/۰ مورد بررسی قرار گرفت و از همگن بودن آن ها اطمینان حاصل شد. برای بررسی روند،جهش و تغییردرمتغیرهای مستقل بارش، درجه حرارت، دبی رودخانه و سطح ایستابی چاه ها، ازآزمون آماری من-کندال استفاده شده است.بررسی نمودار نشان دادکه تغییرات میانگین درجه حرارت سالانه طی دوره مطالعاتی روند معناداری را دنبال نمیکند.نمودار مربوط به بارش سالانه حوضه آبریزدریاچه ارومیه روند کاهشی و معناداری را دردوره آماری نشان داد.نتایج بررسی روند تغییرات دبی نشان دادکه تغییرات دبی طی دوره دارای روند معنی داری بوده وبا جهشی از همان ابتدای دوره آماری، روندی کاهشی را دنبال نموده است. تغییرات سطح ایستابی چاه های مشاهده ای نیز دارای روند معنی داری بوده و با جهشی درسال ۱۳۸۵، روندی کاهشی را دنبال کرده. نتایج آزمون ضرایب همبستگی پیرسون مشخص کردکه بین متغیرهای مستقل (درجه حرارت، بارش، دبی رودخانه و سطح ایستابی) و نوسان های سطح آب دریاچه، همبستگی نسبتا قوی وجود دارددرسطح ۰۵/۰ معناداربوده و نشان دهنده اعتبار و قدرت بالای رابطه خطی بین ترازآب و میزان تاثیرپذیری این متغیرازمتغیرهای مستقل است.

کلیدواژه ها:

نوسانات تراز دریاچه ، بیلان آبی ، سطح ایستابی ، مدل سازی ، دریاچه ارومیه