بررسی کیفیت آب رودخانه حبله رود با استفاده از شاخص کیفیت منابع آب سطحی ایران (IRWQISC) و روش سطح پاسخ

هدف پژوهش حاضر  ارزیابی کیفیت رودخانه حبله­ رود در استان سمنان بر اساس شاخص کیفیت منابع آب سطحی ایران (IRWQISC) است. پارامترهای COD، BOD۵، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، کلیفرم گوارشی، آمونیوم، نیترات، فسفات، کدورت، سختی کل و pH، طی چهار فصل از زمستان سال ۱۳۹۸ تا پاییز سال ۱۳۹۹ در سه ایستگاه­ نمونه ­برداری شامل بالا­دست روستای بن­کوه (A)، پایین­ دست روستای بن­کوه (B) و ده سراب (C) مورد پایش قرار گرفتند. بیشترین مقدار IRWQISC، عدد ۶/۵۵ در ایستگاه بالادست روستا در فصل تابستان و کمترین مقدار آن، عدد ۴۰/۴ در ایستگاه پایین ­دست روستا در فصل زمستان به دست آمد. بنابراین، کیفیت آب رودخانه در ایستگاه بالا­دست روستای بن­کوه در فصل تابستان نسبت به ایستگاه­ها و فصول دیگر بهتر بوده است. به منظور بررسی مقدار تاثیر هر پارامتر بر روی شاخص کیفی آب رودخانه و نیز بررسی اثر متقابل پارامترها، با استفاده از نرم­افزار Design Expert طراحی آزمایش در سه ایستگاه مورد مطالعه و در فصل تابستان انجام شد. ابتدا با روش پلاکت- برمن پارامترهایی که اثر بیشتری بر مقدار IRWQISC داشتند غربال­گری شدند و سپس برای تحلیل داده ­ها از روش سطح پاسخ RSM-BBD استفاده شد. پارامترهای EC، فسفات، نیترات، کدورت و pH با %۵۱/۶۱، %۲۳/۱۳، %۱۴/۴۴، %۳/۱۷ و %۲/۳۸ به ترتیب بیشترین سهم مشارکت را در پارامتر IRWQISC داشتند. مقدار R۲  با استفاده از روش BBD برابر با ۰/۹۹۸۲ به دست آمد که نشان دهنده اعتبار مدل به کار رفته است.

کلیدواژه ها:

شاخص IRWQISC ، حبله رود ، طراحی آزمایش ، پلاکت-برمن ، RSM