مقایسه ی «دروغ» و پیامدهای تربیتی آن در اسلام و مسیحیت با تحلیل اختلاف نظر میان اندیشمندان دو دین

دروغ نزد اندیشمندان اسلامی از دو منظر اخلاقی و فقهی قابل بررسی است. در این میان، اخلاق پژوهان به توسعه در زمینه­ی اقسام دروغ قائلند. شاخص ترین پیامد تربیتی دروغ که نوعی خیانت محسوب می شود، «اغراء به جهل» یا کشاندن انسان به راهی خلاف واقع است. از این رو، ادیان الهی بر مبنای فطرت حقیقت­گرای بشر، در تمام ساحات زندگی انسان، با «دروغ» به مخالفت برخاسته اند. آنها ضمن بررسی ریشه های درونی و بیرونی دروغ، پیامدهای تربیتی آن را برشمرده اند و در نهایت، به راه های علمی و عملی مبارزه با دروغ همت گماشته اند؛ بنابراین، در نفی دروغ، میان هیچ یک از ادیان الهی ازجمله اسلام و مسیحیت اختلافی وجود ندارد. در این میان، محور اختلاف به مصداق های دروغ بازمی گردد. در باور اندیشمندان مسیحی، دروغ هیچ گونه استثنایی ندارد و مصداق های آن، گسترده و شامل موقعیت های مختلف می شود؛ درحالی که علمای اسلامی، بر مبنای قاعده ی عقلانی اهم و مهم در موقعیت ها و شرایط خاص، توریه و تقیه را، راهکارهایی برای خروج از خطرها و تهدیدها معرفی می کنند. این امر سبب شده است، برخی اندیشمندان مسیحی، دین اسلام به ویژه مذهب تشیع را، متهم به جواز و پذیرش دروغگویی کنند. پژوهش حاضر با بررسی دروغ در اسلام و مسیحیت از سه منظر، به اشکال های اندیشمندان مسیحی و اختلاف نظر آنان با علمای اسلامی دراین باره پاسخ می دهد و ثابت می کند با وجود بحث ها و اتهام های موجود، میان اسلام و مسیحیت، درباره ی «دروغ» و پیامدهای تربیتی آن هیچ اختلافی وجود ندارد و توریه و تقیه، در هیچ یک از این دو دین، دروغ به ­شمار نمی آیند.

کلیدواژه ها:

Lie ، Islam ، Christianity ، Thouiry ، Taqiyah