مقایسه روایت قربانی کردن فرزند به دست ابراهیم در عرفان ابن عربی و نگرش اگزیستانسیالیستی کیرکگور

این مقاله با تمرکز بر اندیشه های حکمی – عرفانی ابن عربی، عارف بلندآوازه مسلمان، و سورن کیرکگور، فیلسوف و متاله دانمارکی، که از او در مقام بانی اگزیستانسیالیسم یاد می شود، مقایسه ابتلای ابراهیم به قربانی فرزند در روایت مسیحی و اسلامی را محور پژوهش خویش قرار داده است.  ابن عربی در فص اسحاقی فصوص الحکم و کیرکگور در کتاب ترس و لرز دست به تاویل و تفسیر آزمون ابراهیم زده اند. پرسش اصلی تحقیق، مبانی و مبادی موثر بر اندیشه ابن عربی و کیرکگور در تاویل روایت مذکور است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهند وجه افتراق دیدگاه ابن عربی و کیرکگور در نوع نگاهی است که هر یک به انسان و جایگاه او در نظام آفرینش دارند. اختلاف دیدگاهی که بر بنیاد آن، ابراهیم شهسوار ایمان و مومن به لطف محال در دیدگاه کیرکگور و مردود در تاویل صورت اسحاق به گوسفند به روایت ابن عربی است. در دیدگاه کیرکگور، انسان، فرد تنها و مسئول در پیشگاه خداوند و در عرفان ابن عربی، رویای ابراهیم در ذبح فرزند، از یک طرف مدخلی برای ورود به عرصه مباحث رویا و خیال و از طرف دیگر دست آویزی برای شرح و بسط مباحث وحدت وجودی و جایگاه انسان کامل در عالم است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تطبیقی و با اتکاء به داده هایی که از طریق منابع کتابخانه ای گرد آمده اند، ابتدا به مقایسه جایگاه انسان در نظام فکری ابن عربی و کیرکگور پرداخته و سپس آراء آن دو در باب روایت قربانی اسحاق را مورد مطالعه قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

ابن عربی ، کیرکگور ، ابراهیم ، اسحاق ، قربانی